SU METABOLİZMASI

Dr. Emre SARANDÖL

Dersin amacı

İnsan metabolizmasında suyun işlevini, dağılımını ve düzenlenmesinde rol alan temel mekanizmaları öğretmek

Dersin hedefi

Suyun işlevlerini

Vücutta suyun dağılımını

Osmotik – onkotik – hidrostatik basınç kavramlarını

Su dengesinin sağlanmasında rol alan temel mekanizmaları anlatabilmektir.

Vücut ağırlığının % 60’ı sudur

Erkek > kadın

Genç > yaşlı

Vücut suyu

2/3 hücre içi sıvısı – HİS (intraselüler)

1/3 hücre dışı sıvısı – HDS (ekstraselüler)

– %25 doku hücreleri arasında (interstisyel)

– % 8 damar sistemi içinde (intravasküler)

– Transselüler (BOS, göz içi sıvı vb.)

Suyun işlevleri

Çözücü

Taşıma

Vücut sıcaklığının düzenlenmesi

Elektrolit dengesi

Osmotik basınç

Bir çözeltinin içindeki partikül sayısının sağladığı basınçtır

Çözünen partikül sayısına Partikülün zardan geçme özelliğine bağlıdır

Vücut sıvısında çözünen partiküller

Küçük MA olanlar (üre, glukoz vb.)

Büyük MA olanlar (proteinler)

Elektrolitler (katyon ve anyonlar)

…

Membran Filtrasyon ile Suların Mikrobiyolojik Analizi

Prof. Dr. Kadir HALKMAN

01a Mikrobiyolojik Analizin Temelleri

Gıda, klinik ve çevresel örneklerde çeşitli amaçlarla mikrobiyolojik analizler yapılır. Gıdalarda ve suda bazı mikroorganizmaların (örneğin patojenler) bulunmasına hiç izin verilmez ya da gıdalarda patojen olmakla birlikte Staphylococcus aureus için olduğu gibi az sayıda izin verilebilir.

Patojen olmamakla birlikte bazı mikroorganizmaların belirli gıdalarda (içme ve kullanma sularında) bulunmasına izin verilmez. Örneğin, içme ve kullanma sularında toplam kolifom grup bakteriler 250 mL su numunesinde sıfır sayıda olmalıdır.

01b Mikrobiyolojik Analizin Temelleri

Analiz yöntemi, asıl olarak numunede beklenen ya da izin verilen sayıya göre belirlenir. Bu belirlemede, “analizin duyarlığı” belirleyici faktördür. Katı besiyeri kullanılan yayma ve dökme kültürel sayımlarda eğer sayım yapılacaksa Petri kutusunda ideal olarak 100 koloni oluşması beklenir. Gıdalarda temel mikrobiyolojik analiz, yayma kültürel sayım (yayma plak) yöntemidir. Sıvı gıdanın kendisinden ekim yapıldığında inkübasyon sonunda 100 koloni meydana gelirse numunede 1.000 KOB/mL sonucuna varılır.

01c Mikrobiyolojik Analizin Temelleri

İçme-kullanma suları örneğinde olduğu gibi 100/ 250 mL su numunesi kullanılacak analizlerde EMS yöntemi, teorik olarak kullanılabilse de bu yöntem pratik uygulamada geçerli değildir. 100/ 250 mL su numunesi kullanılacak analizlerde Membran Filtrasyon yöntemi en makul analiz şeklidir.

Ayrıca ulusal (TS EN ISO 622)/ uluslararası kurallar içme-kullanma sularında 22 ve 36 oC’ta gelişebilen mikroorganizmaların dışında tüm analizlerin membran filtrasyon ile analiz edilmesini hükme bağlamıştır.

02a Membran Filtrasyon

Temel prensip: Mikroorganizmanın geçemeyeceği kadar küçük gözenekleri olan filtreden analizi yapılacak numune geçirilir ve filtre uygun bir katı besiyerine yerleştirilerek inkübasyona bırakılır. Filtrede tutulmuş olan hücreler besiyerinden gerekli besinleri emerek gelişir ve filtre üzerinde standart koloniler oluştururlar. Gözenek (por) büyüklüğü bakteri analizlerinde genel olarak 0,45 μm; maya küf analizlerinde 0,80 μm’dir.

…

Kaynak: http://www.mikrobiyoloji.org/pdf/Merck%2020140327%20d.pdf

Sağlığımız açısından suyun önemi (ne kadar içilmeli ?)

21 MART DÜNYA SU GÜNÜ

Prof.Dr.Mehmet Tuğrul SEZER

PANEL: SU ve SAĞLIĞIMIZ

• Sağlığımız açısından suyun önemi

• Ne kadar su içilmeli?

Suyun sağlığımız açısından yararları

• Vücudumuzda en fazla olan madde,

• Vücut ağırlığının %60’ı,

• Su vücudumuzun tüm sistemlerinin uygun şekilde çalışmasında rol oynar.

Suyun sağlığımız açısından yararları

• Toksinlerin uzaklaştırılması

Böbreklerden suyun emilimi

Kan basıncının düzenlenmesinde su önemlidir

Suyun sağlığımız açısından yararları

• Vücut sıcaklığının ayarlanmasında,

• Hücrelere besinlerin taşınması

…

Kaynak: http://sue.sdu.edu.tr/assets/uploads/sites/74/files/sagligimiz-acisindan-suyun-onemi_prof-dr-m-tugrul-sezer-09042014.pdf

Su ve elektrolitler

SU

Suyun Özellikleri

Polar molekül

Kohezyon ve adhezyon

Yüksek spesifik ısı

Yoğunluk–4oCde en yüksek

Evrende doğal çözücü

Suyun molekül yapısı

Su molekülü, dipol karakterdedir; çevresindeki elektrik yükü dağılımı üniform değildir

Su molekülleri, dipol karakterde oluşları nedeniyle hem katı halde hem de sıvı halde iken, birbirlerine hidrojen köprüsü bağlarla bağlanma yeteneğindedirler

HİDROJEN BAĞLARI

Su moleküllerini bir arada tutar

Her bir su molekülü maksimum 4 hidrojen bağı yapabilir

Su molekülleri arasındaki hidrojen bağları kovalent bağlarından yaklaşık 1/20 si kadar daha zayıftır.

Hidrojen bağı sonucu ortaya çıkan ekstraordinari sonuçlar:

Kohesif davranış

Sıcaklık değişimine direnç

Yüksek ısılı buhar

Donduğunda genişleme

Çözücü çeşitliliği

Kohezyon bitkilerde suyun taşınmasından sorumludur

Su molekülleri arasındaki kohezyon suyun yerçekimine karşı bitkilerde transportunda rol oynar

Adhezyon, bir maddenin diğer bir maddeye tutunması, örneğin su molekülünün bulunduğu kabın çeperini oluşturan moleküllere tutunması.

…

Kaynak: https://abs.mehmetakif.edu.tr/melikebaran

Su ile Bulaşan İnfeksiyonlar ve Korunma

100 yıl önce İngiltere Kraliyet Komisyonu’nun saptadığı

SOSYAL HAYATIN GEREĞİ OLAN 10 KOŞUL’un ilki:

“İçme ve kullanma için uygun ve yeterli miktarda su sağlanması”

SUYUN HİJYENİK KRİTERLERİ

 Renksiz ve berrak olmalı
 Kokusuz olmalı
 Hoş lezzette olmalı
 Sıcaklığı 80 – 150C arasında olmalı
 Fazla sert olmamalı
 Zaralı kimyasal maddeler içermemeli
 Toksik maddeler içermemeli
 Radyoaktivitesi olmamalı
 Patojen mikroorganizmalar içermemeli

SU İLE BULAŞAN İNFEKSİYONLAR

Bakteri Hastalıkları

Tifo, paratifo, diğer salmonellozlar, Basilli dizanteri, kolera, E.coli ishalleri, Leptospiroz, tularemi, lejyonella, inklüzyonlu konjunktivit

Virus Hastalıkları

Bulaşıcı sarılık (Hepatit A), poliyomiyelit, Coxackie ve ECHO, Adenovirus, Reovirusların yaptıkları hastalıklar, Epidemik virus gastroenteritleri

Helmintlerin yaptığı hastalıklar Askaryaz, Enterobiyaz, Trihuryaz

Protozoonların yaptıkları hastalıklar Amipli dizanteri, Giyardiyaz, Balantidiyaz, Primer amip meningoensafaliti

TİFO

•%3 kronik portörlük
•Lağımlarda her zaman S.typhi bulunabilir
•Kasaba, şehir sularının kontaminasyonu

…

SU ANALİZİ

Uygarlığın yönlendiricisi En kolay kirlenen madde Dünya nüfusunun dörtte biri temiz ve güvenli su olanağından mahrum Geri kalmış ülkelerde en sık görülen hastalık grubu suyla bulaşan hastalıklar (%25 doğrudan %80 dolaylı olarak)

Temiz ve sağlıklı su

Temiz su: Patojen mikroorganizmaları ve zararlı kimyasalları içermeyen su
Sağlıklı su: Temiz olan ve yaşam için gerekli mineralleri optimal düzeyde içeren su
İçilebilir su=Olağanüstü koşullarda temiz, olağan koşullarda sağlıklı su

Su örneği alma

Fiziksel ve kimyasal analiz için Cam veya PET şişe Temiz (HCl ile ve numune alınacak su ile çalkalanmış)

Bakteriyolojik analiz için
Koyu renkli steril cam şişe
Kapak veya plastik tıpa

Etiket

Örneğin alındığı suyun cinsi (şehir şebeke, kuyu, depo)
Örneğin alındığı yer (ayrıntılı)
Örneğin alındığı tarih (gün, ay, yıl, saat)
Örnek alındığında hava sıcaklığı
Örneğin alındığı suyun sıcaklığı
Örneği alanın kimliği
Laboratuvara gönderilen üst yazının no’su

FİZİKSEL VE KİMYASAL SU ANALİZ TEKNİKLERİ

• Gravimetrik teknikler
• Titrasyon
• Elektrokimyasal teknikler
• Spektrofotometrik ve kolorimetrik teknikler
• Kromatografi
• Kütle spektrometresi

…

İÇME-KULLANMA SUYU  DEZENFEKTAN UYGULAMALARI

Prof. Dr. Murat TOPBAŞ
KTÜ Tıp Fakültesi

Halk Sağlığı Anabilim Dalı

NEDEN ÖNEMLİ?

Toplumun temel içme-kullanma suyu kaynağı musluktan akan sudur

Bu suyun sağlıklı ve güvenli olması pek çok hastalığın ortaya çıkışını önleyecektir  

Sağlıklı ve güvenli suya erişim halk sağlığının en temel konularındandır.

DSÖ’nün Alma-Ata Bildirgesi’nde (1978)  yer alan ve olmazsa olmaz olarak nitelenen minimal sağlık bakımı kavramının sekiz bileşeninden birisi;

  “temiz su sağlanması ve sanitasyon“

Su ve sanitasyon eksikliğine bağlı ishalli hastalıklar hastalık yükünde önemli paya sahiptir

Dünyada tüm hastalıkların hemen hemen yarısı sularla ilişkilidir

Suyla bulaşan enfeksiyöz ishaller ölüm nedenleri içinde ilk sıralarda yer almaktadır

Hastalık yapıcı mikroorganizmalardan kurtulmak için içme-kullanma suyu dezenfekte edilmeli

Dezenfektan etki su tüketiciye ulaşana kadar sürmeli

Hastalık yapıcı mikroorganizmalar

ham suda bulunabilir

şebekede taşınması sırasında suya karışabilir

Şebekedeki hasarlı noktalar, su kesintileri sırasında ortaya çıkan geri emilim vb. mikroorganizmaların içme suyuna karışmasına neden olur

Kısa sürede çok sayıda kişinin etkilendiği  salgınlara neden olabilir

DEZENFEKSİYON

Hastalık yapıcı  mikroorganizmaları etkisiz hale getirmek için uygulanan işlemler

İçme-kullanma suyu dezenfeksiyonu;

—Fiziksel yöntemler

—Kimyasal yöntemler

…

CEV312 İÇME SULARININ ARITIMI DERS NOTLARI

1. İÇME SULARININ ARITIMI

1.1. İçme Sularının Özellikleri İçme ve kullanma sularında istenilen ve istenmeyen özellikleri beş grupta toplamak mümkündür.

a) Su, kokusuz, renksiz, berrak ve içimi serinletici olmalıdır.

b) Su hastalık yapan mikroorganizma içermemelidir.

c) Suda sağlığa zararlı kimyasal maddeler bulunmamalıdır.

d) Su kullanma maksatlarına uygun olmalıdır.

e) Sular agresif olmamalıdır. · Su, kokusuz, renksiz, içimi lezzetli olmalıdır. Sularda fenoller, yağlar gibi suya kötü koku ve tat veren maddeler olmamalı, sular, renksiz, berrak ve içilebilecek sıcaklıkta olmalıdır. İçme suyu için en uygun sıcaklık 8 ila 12 °C‟dir. Ayrıca sulardaki çözünmüş oksijen konsantrasyonu 5 mg/L‟den daha yüksek olmalıdır. · Suda hastalık yapan organizmalar olmamalıdır.

…