Foodelphi.com Science of Food Engineering
Etiket Arşivleri: İSG
Gıda Sektöründe Yer Alan İş Yerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları ( Melih AKKOYUN )
GIDA SEKTÖRÜNDE YER ALAN İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI
1.GİRİŞ
2.GIDA ÜRÜNLERİ İMALAT SANAYİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER
3. GIDA ÜRÜNLERİ İMALAT SANAYİ SEKTÖRÜNDE MEYDANA GELEN İŞKAZALARININ ANA NEDENLERİ VE SEKTÖRE ÖZEL RİSKLER İLE ALINMASI GEREKLİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİ
3.1. Gıda Ürünleri İmalat Sanayii Sektöründe Meydana Gelen İş Kazalarının Ana Nedenleri
3.1.1.Elle Taşıma İşlemleri Sırasında Meydana Gelen Kazalar
3.1.2. Kayma ve Düşme Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar
3.1.3. Yüksekten Düşme Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar
3.1.4. Taşıt Kazaları
3.1.5. Bir veya Birden Fazla Cismin Sıkıştırması, Ezmesi, Batması, Kesmesi Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar
3.1.6. Gıda Ürünlerini İşleme Makinelerinin Sebep Olduğu Kazalar
3.1.6.1. Konveyör Bantları
3.1.6.2. Paketleme Makineler
3.1.6.3. Kıyma – Öğütme İşlemlerinde Kullanılan Makineler
3.1.6.4. Şerit Testereler – Kesici – Doğrayıcı Makineler
3.2. Gıda Ürünleri İmalat Sanayi Sektörüne Ait Özel Riskler İle Alınması Gerekli Güvenlik Önlemleri
3.2.1. Gıda Sektöründe Toz Patlamalarının Önlenmesi İçin Alınması Gerekli Tedbirler
3.2.2. Soğutulmuş ve Dondurulmuş Ürünlerin İmalatı Sırasında Alınması Gerekli Tedbirler
3.2.3. Bitkisel Yağ Üretimi Esnasında Oluşabilecek Yangın Risklerinin Önlenmesi İçin Alınması Gerekli Tedbirler
4. GIDA ÜRÜNLERİ İMALAT SANAYİ SEKTÖRÜNDE GÖRÜLEN MESLEK HASTALIKLARI
4.1. Kas – İskelet Sistemi Rahatsızlıkları
4.2. Cilt Hastalıkları
4.3. Gürültüye Bağlı İşitme Kaybı
4.4. Mesleki Astım ve Burun İltihabı Rahatsızlıkları
4.5.Gıda Sektöründe Kullanılan Diğer Kimyasallara Maruziyet
4.6.Un Tozuna Maruziyetten Kaynaklanan Rahatsızlıklar
5. SONUÇLAR VE DEĞERLENDİRME
KAYNAKLAR
TABLO LİSTESİ
Tablo – 1 NACE Kodlama Sistematiğine Göre Gıda İmalatı Sektöründe Yer Alan İşler
Tablo – 2 2011 Yılında En Çok İşyeri Sayısına Sahip İlk 10 Sektör
Tablo – 3 2011 Yılında En Çok Çalışan Sayısına Sahip İlk 10 Sektör
Tablo – 4 Gıda Ürünleri İmalat Sektöründe Faaliyet Gösteren İşyerlerinin İşçi Sayısına Göre Dağılımı
Tablo – 5 Gıda Ürünleri İmalat Sektöründe Çalışan İşçilerin İşyeri Büyüklüğüne Göre Dağılımı
Tablo – 6 2011 Yılında En Çok İş Kazası Meydana Gelen İlk 10 Sektör
Tablo – 7 2011 Yılında İş Kazaları Sonucu En Çok Ölüm Meydana Gelen İlk 10 Sektör
ŞEKİL LİSTESİ
Şekil – 1 Gıda Ürünleri İmalat Sektöründe Meydana Gelen Majör İş Kazalarının Ana Nedenleri ve Meydana Gelme Sıklıkları
Şekil – 2 Otomatik Kasalama, Dağıtım ve Taşıma Bandı Sistemi
Şekil – 3 Et Kesme ve Parçalama İşlemlerinde Kullanılması Gereken Uygun Kişisel Koruyucu Donanımlar
Şekil – 4 Acil Durdurma Butonlu ve Üzeri Kapatılmış Konveyör Bant
Şekil – 5 Şirinkleme Makinesi
Şekil – 6 Kıyma Makinesinde Meydana Gelen Bir İş Kazası ve Uygun Huni Ağızlı Kıyma Makinesi
Şekil – 7 Kapalı Kafes Sistem ile Besleme Yapılan Kıyma Makinesi
Şekil – 8 Kaldıraçlı Kazan Sistemi ile Besleme Yapılan Kıyma Makinesi
Şekil – 9 Konveyör Bant Sistemi ile Besleme Yapılan Kıyma Makinesi
Şekil – 10 Beslemeli Et Doğrama Makinesi
Şekil – 11 Patlama Menfezi Gereksinim Şeması
Şekil – 12 Rafine Yağ Elde Etme Süreci
Şekil – 13 Presleme İşlemi ile Yağ Ayırma
Şekil – 14 Gıda Ürünleri İmalat Sektöründe Görülen Meslek Hastalıkları ve Görülme Yüzdesi
Şekil – 15 Kulak Koruyucusu Kullanımının Zamana Bağlı Koruma Etkisi
…
Kaynak: http://espiyemyo.giresun.edu.tr/fileadmin/user_upload/diger/Gida_Sektoeruende_ISG_Ana_Kaynak.pdf
İş Sağlığı ve Güvenliği Bültenleri ( İDÇ )
İDÇ’nin hazırlamış olduğu İş sağlığı ve Güvenliği Bültenlerine aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.
…
İSG Risk Değerlendirme Prosedürü
1.0 AMAÇ: KURULUŞ LTD.ŞTİ.’nin kanundan doğan, yapmakla mükellef olduğu “İş Sağlığı ve Güvenliği” risklerinin nasıl değerlendirileceğini belirlemek,
2.0 KAPSAM: KURULUŞ LTD.ŞTİ.’de uygulanan “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim
Sistemi”(İSG) kapsamında yapılacak risk değerlendirme faaliyetlerinde kullanılır.
3.0 SORUMLULUKLAR: İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili kanuni mevzuatların incelenmesi ve sisteme adaptasyonun sağlanmasından ve revizyona uğrayan mevzuatların değerlendirilmesinden Kalite ve İSG Yönetim Temsilcisi sorumludur.
4.0 UYGULAMA:
4.1 İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Planının Oluşturulması:
Risk değerlendirilmesi ile ilgili bazı tanımlamalar;
Risk Değerlendirilmesi: Tehlikelerin sonucunda oluşabilecek risklerin giderilmesinde öncelik sırasının oluşturulması için kullanılan yöntemdir.
Tehlike: Her an kazaya yol açabilecek şartların varlığıdır.
Kaza: Yaralanmaya, sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan olaydır
Risk: Belirli bir tehlikenin gerçekleşme olasılığı ve ilgili sonuçlardır.
Risk İhtimali (Olasılık): Tehlikenin sonucunda riskin gerçekleşmesidir.
Risk Sonucu (Şiddet): Riske maruz kalan kişi / kişiler üzerinde oluşturduğu olumsuz etkinin büyüklüğüdür. (Risk sonucu ortaya çıkacak zararın büyüklüğünü tanımlar)
Risk Derecesi: Risk Değerlendirme Formülünde ve Risk Değerlendirme Planında kullanılacak olan Risk derecesi, riskin gerçekleşme olasılığı ile riskin şiddetinin sayısal değerinin çarpımı ile bulunur.
Bir başka deyişle;
Risk Derecesi (Puanı) = Olasılık (İhtimal) X Şiddet (Sonuç)
RD= RO x RŞ
…
İSG Özet Ders Notları ( Sinan AKDUMAN )
İSG kavramı ve aşamaları
Dünyada ve Türkiye’de İSG
İSG’nin Dünya’daki tarihsel gelişimi
İSG’nin Türkiye’deki tarihsel gelişimi
Çağdaş iş sağlığı ve güvenliği
o Kavram
o Gelişme aşamaları
o Kapsamı
o İş ve sağlık ilişkileri
Çağdaş İSG uygulama ilkeleri
o Uygun işe yerleştirme
o İşyeri ortam faktörlerinin değerlendirilmesi
o İSG risklerinin değerlendirilmesi ve kontrolü
o Aralıklı kontrol muayenesi
İşyerinde İSG hizmeti sağlanması
…
İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği Taslağı
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesinin işyerlerinde ne şekilde yapılacağı, değerlendirme yapacak kişi ve kuruluşların niteliklerinin belirlenmesi, gerekli izinlerin verilmesi ve iptal edilmesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik;
a) İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu maddesine,
b) 9/1/1985 tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 12 nci maddesine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,
b) Kabul edilebilir risk seviyesi: Yasal yükümlülükler ve işyerinin önleme politikasına göre yeterli; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratmayacak risk seviyesini,
c) Önleme: İşyerinde yürütülen işlerin bütün safhalarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili riskleri ortadan kaldırmak veya azaltmak için planlanan ve alınan tedbirlerin tümünü,
ç) Ramak kala olay: İşyerinde meydana gelen; çalışan, işyeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu halde zarara uğratmayan olayı,
d) Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimalini,
e) Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları,
f) Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Risk Değerlendirmesi Yükümlülüğü ve Gerçekleştirilmesi
Risk değerlendirmesi yükümlülüğü
MADDE 5 – (1) İşveren; çalışma ortamı ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.
(2) Risk değerlendirmesi çalışmalarında kişi veya kişilerin görevlendirilmiş olması ya da risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmiş olması; işverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
Risk değerlendirmesinin gerçekleştirilmesi
MADDE 6 – (1) Risk değerlendirmesi, işverenin oluşturduğu bir ekip tarafından gerçekleştirilir. Oluşturulan ekipte aşağıdakiler yer alır:
a) İşveren veya vekili,
b) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanları ile işyeri hekimleri,
c) İşyerindeki çalışan temsilcileri,
ç) İşyerindeki destek elemanları,
d) İşyerindeki bütün birimleri temsil edecek şekilde belirlenen ve işyerinde yürütülen çalışmalar, mevcut veya muhtemel tehlike kaynakları ile riskler konusunda bilgi sahibi çalışanlar.
(2) 10`dan az çalışanı olup az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, risk değerlendirmesini işveren kendisi yapabilir.
(3) İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilerin görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar, görevlerini yürütmeleri sebebiyle hak ve yetkilerini kısıtlayamaz.
(4) İşveren, risk değerlendirmesi çalışmalarında görevlendirilen kişi veya kişilere ihtiyaç duydukları her türlü bilgi ve belgeyi temin etmek; bu kişi veya kişiler ise sağlanan bilgi ve belgeleri korumak ve gizli tutmakla yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Risk Değerlendirmesi Çalışması ve Aşamaları
Risk değerlendirmesi çalışması
MADDE 7 – (1) Risk değerlendirmesi; tüm işyerlerinde kuruluş aşamasından başlamak üzere tehlikeleri tanımlama, riskleri analiz etme, riskleri kontrol altına alma, dokümantasyon ve yapılan çalışmaları yenileme aşamaları izlenerek gerçekleştirilir.
Tehlikelerin tanımlanması
MADDE 8- (1) Çalışma ortamı, çalışanlar ve işyerindeki mevcut belgelere ilişkin aşağıdaki bilgiler toplanır:
a) İşyeri bina ve eklentileri,
b) İşyerinde yürütülen faaliyetler ile iş ve işlemler,
c) Üretim süreç ve teknikleri,
ç) İş ekipmanları,
d) Kullanılan maddeler,
e) Artık ve atıklarla ilgili işlemler,
f) Organizasyon ve hiyerarşik yapı, görev, yetki ve sorumluluklar,
g) Çalışanların tecrübe ve düşünceleri,
ğ) İşe başlamadan önce mevzuat gereği alınacak çalışma izin belgeleri,
h) Çalışanların eğitim, yaş, cinsiyet ve benzeri özellikleri ile sağlık gözetimi kayıtları,
ı) Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu,
i) İşyerinin teftiş sonuçları,
j) Meslek hastalığı kayıtları,
k) İş kazası kayıtları,
l) İşyerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmadığı halde işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğramasına yol açan olaylara ilişkin kayıtlar,
m) Ramak kala olay kayıtları,
n) Malzeme güvenlik bilgi formları,
o) Ortam ve kişisel maruziyet düzeyi ölçüm sonuçları,
ö) Varsa daha önce yapılan risk değerlendirmesi çalışmalarının sonuçları,
p) Acil durum planları, yapı işleri sağlık ve güvenlik planı ve patlamadan korunma dokümanı hazırlanması gereken işyerlerinde önceden hazırlanan belge ve raporlar.
(2) Toplanan bilgiler ışığında; İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa göre yürürlüğe konulan mevzuatta yer alan hükümler de dikkate alınarak, çalışma ortamında bulunan fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal, ergonomik ve benzeri tehlike kaynakları ile bunların etkileşimi sonucu ortaya çıkabilecek tehlikeler belirlenir ve kayda alınır. Bu belirleme yapılırken aşağıdaki hususlar, bu hususlardan etkilenecekler ve ne şekilde etkilenebilecekleri göz önünde bulundurulur:
a) İşletmenin yeri nedeniyle ortaya çıkabilecek tehlikeler,
b) Seçilen alanda, işyeri bina ve eklentilerinin plana uygun yerleştirilmemesi veya planda olmayan ilavelerin yapılmasından kaynaklanabilecek tehlikeler,
c) İşyeri bina ve eklentilerinin yapı ve yapım tarzı ile seçilen yapı malzemelerinden kaynaklanabilecek tehlikeler,
ç) Bakım ve onarım işleri de dahil işyerinde yürütülecek her türlü faaliyet esnasında çalışma usulleri, vardiya düzeni, ekip çalışması, organizasyon, nezaret sistemi, hiyerarşik düzen, ziyaretçi veya işyeri çalışanı olmayan diğer kişiler gibi faktörlerden kaynaklanabilecek tehlikeler,
d) İşin yürütümü, üretim teknikleri, kullanılan maddeler, makine ve ekipman, araç ve gereçler ile bunların çalışanların fiziksel özelliklerine uygun tasarlanmaması veya kullanılmamasından kaynaklanabilecek tehlikeler,
e) Kuvvetli akım, aydınlatma, paratoner, topraklama gibi elektrik tesisatının bileşenleri ile ısıtma, havalandırma, atmosferik ve çevresel şartlardan korunma, drenaj, arıtma, yangın önleme ve mücadele ekipmanı ile benzeri yardımcı tesisat ve donanımlardan kaynaklanabilecek tehlikeler,
f) İşyerinde yanma, parlama veya patlama ihtimali olan maddelerin işlenmesi, kullanılması, taşınması, depolanması ya da imha edilmesinden kaynaklanabilecek tehlikeler,
g) Çalışma ortamına ilişkin hijyen koşulları ile çalışanların kişisel hijyen alışkanlıklarından kaynaklanabilecek tehlikeler,
ğ) Çalışanın, işyeri içerisindeki ulaşım yollarının kullanımından kaynaklanabilecek tehlikeler,
h) İşyerinde; çalışana karşı şiddet, psikolojik taciz veya aşırı iş yüklemesi, stres veya sorumlulukların net bir şekilde belirlenmemesi ile birimler ya da kişiler arasındaki iletişimsizlikten kaynaklanabilecek tehlikeler,
ı) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yeterli eğitim almaması, bilgilendirilmemesi, çalışanlara uygun talimat verilmemesi veya çalışma izni prosedürü gereken durumlarda bu izin olmaksızın çalışılmasından kaynaklanabilecek tehlikeler.
(3) Çalışma ortamında bulunan fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikososyal, ergonomik ve benzeri tehlike kaynaklarının neden olduğu tehlikeler ile ilgili işyerinde daha önce kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırma çalışması yapılmamış ise risk değerlendirmesi çalışmalarında kullanılmak üzere; bu tehlikelerin, nitelik ve niceliklerini ve çalışanların bunlara maruziyet seviyelerini belirlemek amacıyla gerekli bütün kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmalar yapılır.
Risk analizi
MADDE 9 – (1) Tespit edilmiş olan tehlike veya tehlike kaynaklarının her biri ayrı ayrı dikkate alınarak bu tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi ihtimalde oluşacağı ile bu risklerden kimlerin, nelerin, ne şekilde ve hangi şiddette zarar görebileceği belirlenir. Bu belirleme yapılırken mevcut kontrol tedbirlerinin etkisi de göz önünde bulundurulur.
(2) Toplanan bilgi ve veriler, aşağıdaki hususlar esas alınarak seçilen uygun yöntemlerden biri veya birkaçı bir arada kullanılarak analiz edilir:
a) İşletmenin özellikleri;
1) İşyerinin yapısı,
2) Yürütülen işlerin özelliği,
3) Çalışanların nitelikleri,
4) Üretim yöntem ve şekilleri,
5) İş organizasyonu,
6) İş ekipmanları,
7) Kullanılan maddeler,
b) Tehlike veya risklerin özellikleri;
1) Kullanılacak verilerin yapısı, sayısı ve karmaşıklığı,
2) Çalışma ortam ve şartları ile bunlardan kaynaklanan tehlike ve muhtemel riskler ile varsa özel tehlike türleri,
c) Analiz sürecinin özellikleri;
1) Hedefe uygunluğu,
2) Kapsamının genişliği,
3) Gerekli olan teçhizatın sayısı,
4) Maliyeti,
5) Gereken süre ve sürenin programlanabilirliği,
ç) Yöntemin özellikleri;
1) Karmaşıklığı,
2) Anlaşılabilirliği,
3) Analizin nitel ya da nicel yapılması,
4) Sonuçların hassasiyeti,
5) Detaylılığı,
6) Teknik bir altyapı gerektirip gerektirmediği,
7) Yenilenebilme esnekliği.
(3) İkinci fıkrada sayılan hususlara göre uluslararası standartlarla belirlenmiş uygun analiz yöntem veya yöntemlerinin bulunması halinde, bu yöntem veya yöntemler kullanılması önceliklidir.
(4) İşyerinde birbirinden farklı işlerin yürütüldüğü bölümlerin bulunması halinde birinci ve ikinci fıkralardaki hususlar her bir bölüm için tekrarlanır.
(5) Analizin ayrı ayrı bölümler için yapılması halinde çıktılar bir bütün olarak ele alınıp sonuçlandırılır.
(6) Analiz edilen riskler etkilerinin büyüklüğüne göre önem ve öncelik sıralamasına tabi tutularak risk kontrol adımlarına başlanmadan önce yazılı hale getirilir.
Risk kontrol adımları
MADDE 10 – (1) Risklerin kontrolünde şu adımlar uygulanır:
a) Planlama; Analiz edilerek etkilerinin büyüklüğüne ve önemine göre sıralı hale getirilen risklerin kontrolü amacıyla bir planlama yapılır.
b) Risk kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması; Risk kontrol tedbirleri kararlaştırılırken, öncelikle tehlikeler ve tehlike kaynakları ortadan kaldırılır, bu yapılamıyor ise riskin kabul edilebilir seviyeye indirilmesi için sırasıyla aşağıdaki adımlar izlenir;
1) Tehlikeliyi, tehlikeli olmayan veya daha az tehlikelilerle ikame,
2) Riskler ile kaynağında mücadele,
3) Toplu korunma önlemlerine, kişisel korunma önlemlerine göre öncelik verilmesi.
c) Risk kontrol tedbirlerinin uygulanması; Kararlaştırılan tedbirlerin iş ve işlem basamakları, işlemi yapacak kişi ya da işyeri bölümü, sorumlu kişi ya da işyeri bölümü, başlama ve bitiş tarihi ile benzeri bilgileri içeren planlar hazırlanır. Bu planlar işverence uygulamaya konulur.
ç) Uygulamaların izlenmesi; Hazırlanan planların uygulama adımları düzenli olarak takip edilir, denetlenir ve aksayan yönler tespit edilerek gerekli düzeltici ve önleyici işlemler tamamlanır.
(2) Belirlenen risk için kontrol tedbirlerinin hayata geçirilmesinden sonra yeniden risk seviyesi tespiti yapılır. Yeni seviye, kabul edilebilir risk seviyesinin üzerinde ise bu maddedeki adımlar tekrarlanır.
Dokümantasyon
MADDE 11 – (1) Risk değerlendirmesi asgarî aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde dokümante edilir:
a) İşyerinin unvanı, adresi ve işverenin adı,
b) Gerçekleştiren kişilerin isim ve unvanları ile bunlardan iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi olanların Bakanlıkça verilmiş belge bilgileri ve varsa iş sağlığı ve güvenliği hizmeti alınan ortak sağlık ve güvenlik biriminin unvan ve Bakanlıkça verilmiş belge bilgileri,
c) Gerçekleştirildiği tarih ve geçerlilik tarihi,
ç) Risk değerlendirmesi işyerindeki farklı bölümler için ayrı ayrı yapılmışsa her birinin adı,
d) Belirlenen tehlike kaynakları ile tehlikeler,
e) Tespit edilen riskler,
f) Risk analizinde kullanılan yöntem veya yöntemler,
g) Tespit edilen risklerin önem ve öncelik sırasını da içeren analiz sonuçları,
h) Düzeltici ve önleyici kontrol tedbirleri, gerçekleştirilme tarihleri ve sonrasında tespit edilen risk seviyesi.
(2) Risk değerlendirmesi dokümanının sayfaları numaralandırılarak; gerçekleştiren kişiler tarafından her sayfası paraflanıp, son sayfası imzalanır.
Risk değerlendirmesinin yenilenmesi
MADDE 12 – (1) Yapılmış olan risk değerlendirmesi; tehlike sınıfına göre çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli işyerlerinde sırasıyla en geç üç, beş ve yedi yılda bir yenilenir.
(2) Aşağıda belirtilen durumlarda ortaya çıkabilecek yeni risklerin, işyerinin tamamını veya bir bölümünü etkiliyor olması göz önünde bulundurularak risk değerlendirmesi tamamen veya kısmen yenilenir:
a) İşyerinin taşınması veya binalarda değişiklik yapılması,
b) İşyerinde uygulanan teknoloji, kullanılan madde ve ekipmanlarda değişiklikler yapılması,
c) Üretim yönteminde değişiklikler olması,
ç) İş kazası, meslek hastalığı veya ramak kala olay meydana gelmesi,
d) Çalışma ortamına ait sınır değerlere ilişkin bir mevzuat değişikliği olması,
e) Çalışma ortamı ölçümü ve sağlık gözetim sonuçlarına göre gerekli görülmesi,
f) İşyeri dışından kaynaklanan ve işyerini etkileyebilecek yeni bir tehlikenin ortaya çıkması.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu hazırlanması gereken işyerlerinde risk değerlendirmesi
MADDE 13 – (1) İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 29 uncu maddesi gereğince büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu hazırlanan işyerlerinde; bu belge ve raporlarda değerlendirilmiş riskler, bu yönetmeliğe göre yapılacak risk değerlendirmesiyle, tekrarlardan kaçınmak için bütünleştirilir.
Birden fazla işveren olması durumunda risk değerlendirmesi çalışmaları
MADDE 14 – (1) Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda, yürütülen işler için diğer işverenlerin yürüttüğü işler de göz önünde bulundurularak ayrı ayrı risk değerlendirmesi gerçekleştirilir. İşverenler, risk değerlendirmesi çalışmalarını, koordinasyon içinde yürütür, birbirlerini ve çalışan temsilcilerini tespit edilen riskler konusunda bilgilendirir.
(2) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, işyerlerinde ayrı ayrı gerçekleştirilen risk değerlendirmesi çalışmalarının koordinasyonu yönetim tarafından yürütülür. Yönetim; bu koordinasyonun yürütümünde, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için ilgili işverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirir.
Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin bulunduğu işyerlerinde risk değerlendirmesi
MADDE 15 – (1) Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren bulunması halinde; yürüttükleri işlerle ilgili olarak her alt işveren, bu Yönetmelik hükümleri uyarınca gerekli risk değerlendirmesi çalışmalarını yapar veya yaptırır. Alt işverenlerin risk değerlendirmesi çalışmaları konusunda asıl işverenin sorumluluk alanları ile ilgili ihtiyaç duydukları bilgi ve belgeler asıl işverence sağlanır. Asıl işveren, alt işverence yürütülen risk değerlendirmesi çalışmalarını denetler ve bu konudaki çalışmalarını koordine eder.
(2) Alt işverenler gerçekleştirilen risk değerlendirmesi sonucu düzenlenen dokümanın bir nüshasını asıl işverene verir. Asıl işveren; bu risk değerlendirmesi çalışmalarının sonuçlarını kendi çalışmasıyla bütünleştirerek, risk kontrol tedbirlerinin uygulanıp uygulanmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.
Çalışanların görüşlerinin alınması ve bilgilendirme
MADDE 16 – (1) Risk değerlendirmesinin işverenin kendisi tarafından yapıldığı durumlarda; destek elemanları ile çalışan temsilcilerinin, risk değerlendirmesi çalışması yapılırken sürece katılarak, risk analizi sonrasında alınması gereken düzeltici ve önleyici tedbirlerin ve kullanılması gereken koruyucu donanım ve ekipmanın belirlenmesi konularında görüşlerinin alınması sağlanır.
(2) İşyerinde çalışanlar, çalışan temsilcileri ve başka işyerlerinden çalışmak üzere gelen çalışanlar ve bunların işverenleri; işyerinde karşılaşılabilecek sağlık ve güvenlik riskleri ile düzeltici ve önleyici tedbirler hakkında bilgilendirilir. Ciddi ve yakın tehlikeye maruz kalan veya kalma riski olan bütün çalışanlar ise tehlikeler ile bunlardan doğan risklere karşı alınmış ve alınacak tedbirler hakkında derhal bilgilendirilir.
Risk değerlendirmesi rehberleri
MADDE 17 – (1) İşverenlere, risk değerlendirmesi ile ilgili yükümlülükleri bakımından yardımcı olmak veya yol göstermek amacıyla risk değerlendirmesi rehberleri hazırlanabilir. Rehberler işyerinde çalışan sayısı ve işyerinin bulunduğu tehlike sınıfı göz önüne alınarak; sektör, meslek veya yapılan işlere özgü olabilir.
(2) Kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, işçi-işveren ve memur sendikaları ile kamu yararına çalışan sivil toplum kuruluşları faaliyet gösterdikleri sektörde rehber çalışmalarında bulunabilir. Bakanlıkça, bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğu yönünden değerlendirilerek onaylanan taslaklar, Bakanlık tarafından sektör, meslek veya yapılan işlere özgü risk değerlendirmesi uygulama rehberleri olarak yayımlanır.
Yürürlük
MADDE 18 – (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 6 ncı maddesi birinci fıkrasının (b) bendi;
1) Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 01/07/2014 tarihinde,
2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 01/07/2013 tarihinde,
3) Diğer işyerleri için 31/12/2012 tarihinde,
b) Diğer maddeleri 31/12/2012 tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Genel Prensipleri
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN GENEL PRENSİPLERİ
İNSANLARIN EN TEMEL HAKKI NEDİR ?
SAĞLIKLI, FİZİKSEL VE SOSYAL YÖNDEN TAM BİR İYİLİK HALİ İÇİNDE
İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ ?
ÜRETİMİN GERÇEKLEŞEBİLMESİ İÇİN;
BİR BAŞKA İFADE İLE;
İNSANIN EN TEMEL HAKKI OLAN YAŞAMA HAKKINI TEHDİT EDEN VE ÇOĞU KEZ KARŞIMIZA KAZALAR VE MESLEK HASTALIKLARI OLARAK ÇIKAN TEHLİKELERDEN
-İNSANLARI KORUMAK,
-ZARARLI UNSURLARI ORTADAN KALDIRMAK VEYA EN ALT DÜZEYE İNDİRMEK,
– KISACASI DAHA GÜVENLİ BİR ÇALIŞMA ORTAMI SAĞLAMAKTIR.
İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİNİN AMAÇLARI
1- ÇALIŞANI KORUMAK
2- ÜRETİM GÜVENLİĞİ SAĞLAMAK
3-İŞLETME GÜVENLİĞİ SAĞLAMAK.
İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ
İŞYERİ GÜVENLİĞİNİN TEMEL FELSEFESİ
1-SAĞ DUYU (AKLI SELİM) İLE HAREKET ETMEK
2- SORUMLULUK HİSSİ TAŞIMAK
3- DİKKATİ YALNIZ O İŞE YÖNELTMEK
4- GÜVENLİĞİ SAĞLAYICI KURALLARA UYMAK
GENEL PRENSİPLER
– İŞKAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARININ ÖNLENEBİLECEĞİNİ BİLMEK VE BUNA İNANMAK,
– ÖNLEMENİN, ÖDEMEKTEN DAHA İNSANİ BİR DAVRANIŞ OLDUĞUNU VE DAHA AZ MADDİ KAYIPLARA NEDEN OLDUĞUNU BİLMEK,
– TEKNOLOJİK GELİŞMELERİ TAKİP EDEREK, DAHA AZ RİSKLİ VE DAHA KALİTELİ ÜRETİM METOTLARI KULLANMAK,
– KULLANILAN MALZEMELERDEN TEHLİKELİ VE ZARARLI OLANLARI, DAHA UYGUNLARI İLE DEĞİŞTİRMEK,
* MAKİNE VE TEZGAHLARIN OPERASYON NOKTALARI VE DİĞER TEHLİKELİ KISIMLARINI KORUYUCU İÇİNE ALMAK,
* GEREKLİ OLAN, TÜM MAKİNE TEZGAH VE TESİSLER İLE ELEKTRİK TESİSATININ PERİYODİK KONTROLLARINI YAPMAK,
* İŞE UYGUN PERSONEL İSTİHDAM ETMEK VE ÇALIŞANLARI EĞİTMEK,
* İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KURULUNU GEREKTİĞİ GİBİ ÇALIŞTIRMAK.
-Güvensiz ve hatalı çalışma,
-Koruyucu tertibatı kullanmama,
-Alet ve makineleri tehlikeli şekilde kullanma,
-Yersiz şakalaşma, işyeri disiplinine uymama, vb.
-Makine ve tezgahların hatalı yerleşimi,
-Koruyucu tertibatın bulunmaması ya da uygun olmaması,
-Hatalı çalışma yöntemi,
-Uygun olmayan termal konfor şartları, vb.
a) Mühendislik çalışmaları,
* Tehlike tespiti,
* Tehlikenin analizi,
* Tehlikeyi önleme yollarının belirlenmesi,
* Belirlenen tedbirlerin uygulanması
-Eğitim, öğretim,
-Propaganda, uyarı levhaları,afişler,
-Yarışmalar ve ödüllendirme,
c) Ergonomi kurallarından faydalanma,
d) Disiplin tedbirlerini uygulama.
İş güvenliği ile ilgili çalışmalara, uygulanacak kurallara ve alınacak tedbirlere, üst düzey yöneticiler de katılmalı ve sorumluluğa ortak olmalıdır.
Formen ustabaşı ve ilk kademe yöneticileri, kazalardan korunma çalışmalarında en önemli personeldir. Bu nedenle bu personele özel önem verilmelidir.
Öncelikle, çalışanların sağlığının korunması ve iş güvenliğinin sağlanması amacı ile yapılan tüm bu çalışmaların, aynı zamanda üretimi artırıp, maliyeti düşüreceği de unutulmamalıdır
Kazalardan korunma yöntemleri ile üretim, maliyet ve kalite kontrolü yöntemleri, benzerlik ve paralellik göstermelidir.
…