Turunçgil Yetiştiriciliği
Anavatanı Çin, Güneydoğu Asya ve Hindistan olan turunçgiller genel olarak tropik ve subtropik iklim alanlarında yetişebilmekte, sıcaklığın -4 oC’nin altına düşmediği yörelerde ise ticari anlamda yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Ülkemizde, 2,3 milyon tona ulaşan narenciye üretimi Akdeniz ve Ege Bölgesinde, sahil kesimlerinde yetişmektedir.
Ülkemizde elma ile üzümden sonra en fazla yetiştirilen ve aynı zamanda en çok ihracatı yapılan meyve turunçgildir. Ticari anlamda üretim incelendiğinde gerek Türkiye, gerekse dünyada portakallar, limonlar, mandarinler ve altıntoplar en çok üretimi yapılan türlerdir.
EKOLOJİK İSTEKLERİ
Turunçgil yetiştiriciliğini sınırlayan en önemli etken sıcaklıktır. Gerek düşük, gerek yüksek sıcaklıklar meyve verimliliği ve kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Hava sıcaklığı tehlikeli noktaya düşmediği halde, soğuk hava; önünde engel bulunan yerlerde ve tabanlarda birikerek bir “don gölü” oluşturur. Soğuk havanın yığıldığı böyle arazilerde soğuk ve don zararı görülebilir.
Bitkilerin dona hassasiyetleri farklıdır. Bu durum;
Tür şekillere
Organlara
Dokulara ve su kapsamlarına
Donun süresine
Ağacın beslenme su durumuna
Toprak işlemesine
Budamaya
Hastalık ve zararlılara
Bulundukları gelişme periyoduna
göre değişir.
Narenciye ağaçları 12-13 oC’de gelişmeye başlar. 25-26 oC’de en hızlı geliĢme olur, 32 oC’den sonra yavaşlar ve 39 oC’de durur. Tomurcuk, çiçek ve küçük meyveler sırasıyla yanar. Yüksek sıcaklıkta aşırı su kaybı yaprakların ölümü ve meyve dökümüne neden olur. Aşırı rüzgar buharlaşmayı arttırır, meyveler kaba bünyeli, kalın kabuklu olur. Fidan dikiminden önce, bahçe kenarına, rüzgar kıranlar dikilmelidir. (Örn: selvi) Oransal nem fazla ise hastalık ve zararlılar artar, az ise göbekli portakallarda, göbek kısmında dışa fırlama görülebilir. Yüksek sıcaklığa en fazla dayanan tür mandarinlerdir. Meyve renklenmesi için sıcaklığa gereksinim vardır. Satsuma en iyi kabuk rengini 15-20 oC’de alır. Turunçgiller içinde soğuğa dayanımın türlere göre sıralanışı;
1. Üç yapraklı
2. Mandarin
3. Turunç
4. Portakal
5. Altıntop
6. Limon
Turunçgil ağaçlarının ve meyvelerinin soğuğa dayanımı
farklıdır. Dayanıklılık oranları azdan çoğa doğru aşağıdaki gibidir.
Ağaçlarda Meyvelerde
Limon Limon
Altıntop Mandarin
Portakal Portakal
Mandarin Altıntop
Limon -8 oC’de, Portakal -9 oC’de, Mandarin ağaçları ise-12 oC’de tamamen ölebilir.
Don zararı ağacın üzerindeki meyve yüküne göre değişir. Ürün fazla ise bitki, besin elementlerini daha fazla kullandığı için dayanma gücü azalır. Az verim yılında ya da dinlenme dönemi içinde olan bitki daha az zararlanır. Tam çiçekte oldukları dönem bitkiler daha hassastırlar. Aşırı soğuk havalarda budama yapmamak gerekir. Yeterince sulanmamış ya da geç sulanmış bahçelerle taban suyu yüksek arazilerde tesis edilen bahçeler don zararından daha çok etkilenirler. Hastalık ve zararlılar da direnci azaltan etmenler arasındadır.
Don zararı gövdelerde çatlamalara neden olur. Yapraklar ise kıvrılır, koyulaşır, yağlı görünüm alır, limonlarda aşağı doğru sarkar, erken dökülür. Meyvelerde kabuk beneklenir, dokular parçalanır, (limonlarda meyve içi boşalır ve bitki kaynar suya sokulmuş gibi görünüm alır) meyve suyu çekilir, usare tulumcukları patlar, şeker oranı azalır. Alınacak önlemler; Bahçe sıcaklığının artırılmasını sağlayabilmek için Yağmurlama sulama, Rüzgar makineleri ve bahçe sobaları kullanılabilir. Dumanlama ve sislemeden yarar sağlanabilmesi
için sıcaklığın -3 oC ile -4 oC’den aşağı inmemesi gerekir.
TOPRAK İSTEKLERİ
Taban suyu seviyesi 1.5-2 m.nin altında orta bünyeli (kumlu-tınlı,killi-tınlı), gevşek, zengin, havadar,yapıda ,su geçirgenliği iyi olan topraklar turunçgil yetiştiriciliği için uygundur. Ayrıca toprak PH’sı 5,5-6 olması idealdir. Turunçgillerde emici köklerin % 85-90 kadarı toprağın
0-90 cm’lik katmanında bulunur. Genel olarak saçak kökler 5-120 cm’de bulunur. Turunçgil kökleri yatay olarak 7.5 metreye kadar yayılabilirler. Dikim öncesi en az 120 cm’ye kadar toprak
…
