Adezyon : Filmin mürekkebi yüzeyinde tutabilme kabiliyeti.
Adezyon Promoter : Filmin adezyonunun iyi olmadığı durumlarda adezyonu artırmak için mürekkebin içine konulan katkı.
Antistatik Ajan : Ambalaj malzemesinin yüzeyinde sürtünme vb. nedenlerden dolayı oluşan elektrik yükünün havaya boşaltılmasını ve ambalaj malzemesinin daha az toz tutmasını sağlayan katkı malzemeleridir.
BON : Çift yönlü oriyente naylon(PA) film. Oksijen ve koku önleme(bariyer) özellikleri mükemmeldir ama su buharını önlemesi zayıftır. BON film cast naylon (CAN) filmden daha fazla dayanıklıdır ama ısıyla şekillendirilemez.
CAN : Cast naylon film. Daha çok ısıyla şekillenebilen ambalaj uygulamalarında kullanılır.
CAPP ya da CPP : Cast PP film. OPP’den farklı olarak, LDPE’den çok daha yüksek sıcaklıklarda ısıyla yapıştırılabildiği için retort ambalajda ısıyla yapıştırma tabakası olarak kullanılır. Ama OPP film kadar dayanıklı değildir.
Cast Film : Sentetik reçinelerden(örneğin polietilen) döküm prosesiyle elde edilen plastik film. Bu proseste erimiş reçine yarıklı bir kalıp vasıtasıyla içten soğutulan soğuk bir silindir üzerinde çekilmektedir.
COF(Cofficient of Friction) : Plastik filmlerin ve laminatların ‘kayganlık’ ölçüsü olan sürtünme katsayısı. ölçümler genellikle iki film yüzeyi arasında yapılır. Ölçümler diğer yüzeylere kadar da yapılabilir ama bu önerilmez, çünkü COF değerleri yüzey yapılarındaki değişikliklerden ve test yüzeyinin kirliliğinden etkilenebilir.
Çift Yönlü Oriyantasyon : Plastik filmlerin hem makine boyuna hem de makineye çapraz yönde gerdirilmek suretiyle oriyente edilmesi. Çift yönlü gerdirilen filmlerin özellikleri genellikle her iki yönde de iyi dengelidir.
Doy Tarzı Dik Duran Poşet(stand-up pouche) : Her iki tarafında ve taban bağlama çevresinde yapıştırılmış dik duran poşet.
EAA : Etilen Akrilik Asit Kopolimer. Alüminyum folyoya mükemmel yapışma özelliği sayesinde daha çok folyonun diğer yüzeylere ekstrüzyonla laminasyonunda kullanılır.
Ekstrüzyonla Laminasyon : Çok katlı ambalaj malzemelerinin içinde bulunan bireysel katmanların aralarına ince bir tabaka erimiş sentetik reçine(polietilen gibi) konarak birbirine yapıştırıldığı laminasyon yöntemi.
EVA : Etilen-Vinil Asetat Kopolimer. LDPE ve LLDPE’den çok daha yumuşak ve berraktır ve erime sıcaklığı daha düşüktür. Vinil Asetat(VA) içeriği arttıkça erime sıcaklığı düşer ve yumuşaklığı artar. VA içeriği %2 ile 18 arasında olan EVA reçineleri cast ve üflemeli ambalaj filmlerinde kullanılmaktadır.**
EVOH : Etilen Vinil Alkol Kopolimer. Koekstrüzyonlu plastik filmlerde oksijen(bariyer) engelleme özelliklerini iyileştirmek için kullanılır. Ama su buharını yeterince engelleyemez. Normalde mükemmel olan OTR(Oxygen Transmission Rate) yani oksijen iletim oranı bile yüksek rutubete dayanıklıdır ve bu nedenle ambalaj uygulamalarında koekstrüzyonlu plastik filmlerin çekirdek katmanını oluşturur ve koruyucu polietilen tabakaları sayesinde nemden korunur. OTR özelliği aynı zamanda VOH(Vinil Alkol) içeriğine de bağlıdır.
Elmendorf Yırtılma Gücü : Plastik film veya tabakanın Elmendorf tipi sarkaç kullanılarak yırtılmaya karşı gösterdiği direnç.
Erime Akışkanlık Endeksi (Melt Flow İndex) : 2,16 kg’lı yük altında bir silindir içindeki polimerin belli bir sıcaklıkta 10 dk’da akabileceği gr cinsinde malzeme miktarı.
Folyo : Oksijen, koku(aroma) ve su buharı engelleme özelliklerini artırmak için plastik filmlere lamine edilen ince kalınlıkta (0,2285 – 0,325 mils) alüminyum folyo. Şimdiye kadar üretilmiş en iyi engelleyici malzeme olmasına rağmen, maliyeti nedeniyle yerini giderek metalize filmlere(MET – PET ve MET – OPP) bırakmaktadır.
HDPE : Yüksek yoğunluklu (0.95 – 0.965) polietilen. LDPE’den çok daha sağlam, sıcaklığa çok daha dayanıklı ve su buharını çok engelleyicidir ama ondan daha bulanıktır.
Hot Tack : Filmin dikey dolum makinelerindeki yapıştırma ve sonrasındaki dolum malzemesinin ağırlığına karşı koyabilmesi özelliğidir.
Isıl Çekme : Filmin belirli bir sıcaklık**ve sürede yüzde olarak boyutundaki kısalma değeri.
Isıl Yapışkan Tabaka : Plastik ambalaj filmlerinde ve laminatlarda ısıl yapıştırılabilen bir tabaka. Isıl yapışmayan film (ya da folyo) üzerine yapışkanla lamine edilebilir ya da ekstrüzyonla kaplanabilir.
Isıl Yapışma Gücü : Yapışma soğutulduktan sonra ölçülen ısıl yapışma direnci (‘sıcak yapışma’ ile karıştırılmamalıdır)
Koekstrüzyon : İki ya da daha çok sayıda farklı termoplastik reçinenin açıkça fark edilebilen bireysel tabakalara sahip olan sandviç tarzı bir filmde aynı anda ekstrüzyonudur.
Korona : Polimer filmlerin üzerine baskı yapılabilmesi için yüzey enerjisinin arttırılması işlemidir. Yüzey enerjisi olarak da tanımlanır.
Kopmada Uzama : Filmin universal test cihazı ile gerdirilmesi aşamasında kopma anındaki uzama yüzdesidir.
LDPE : Düşük yoğunluklu (0.92 – 0.934) polietilen. Ambalajda çoğu zaman ısıl yapışma özelliği için ve dökme olarak kullanılır.
LLDPE : Linear düşük yoğunluklu polietilen. LDPE’den daha dayanıklı olup ısıyla yapışma gücü daha fazladır ama daha bulanıktır.
Matlık : Pigmentli(genellikle beyaz) plastik filmlerin gizleme gücü. Işığa(gözle görülen ya da UV–morötesi) duyarlı malzemelerin ambalajında yararlıdır.
MDPE : Orta yoğunluklu polietilen (0.934 – 0.95). Daha dayanıklıdır, erime noktası daha yüksektir ve su buharını engelleme özelliği daha güçlüdür.
MET – PET : Metalize PET film. PET filmin tüm iyi özellikleri yanı sıra, güçlü oksijen ve su buharı engelleme özellikleri vardır ama şeffaf değildir.
MET – OPP : Metalize OPP film. OPP filmin tüm iyi özelliklerinin yanı sıra, güçlü oksijen ve su buharı engelleme özellikleri vardır (ama MET-PET kadar iyi değildir.)
Mikron : Milimetrenin 1000’de biri.
Monomer : Polimeri oluşturan en küçük molekül birimi. Örneğin etilen, propilen.
Naylon (Poliamid – PA) : Erime noktası çok yüksek, mükemmel derecede şeffaf ve dayanıklı poliamid reçineleri.
Filmlerde iki çeşidi kullanılır: PA-6 ve PA-66. İkincisinin erime sıcaklığı daha yüksek olduğundan sıcaklığa direnci daha iyidir, ama birincisi daha kolay işlenir ve daha ucuzdur. Her ikisinin de güçlü oksijen ve koku engelleme özellikleri vardır, ama su buharını iyi engelleyemezler. Ayrıca naylon filmler cast(CAN) ya da oriyente(BON) olabilir.
OPP : Oriyente PP (polipropilen) film. Dayanıklı ve berrak filmdir, ama ısıyla yapıştırılamaz. Isıyla yapıştırılma için genellikle diğer filmlerle (örneğin LDPE) birlikte kullanılır. PVDC(poliviniliden klorid) ile ya da metalize film ile kaplanarak engelleyici özellikleri iyileştirilebilir.
OPS Shrink Film : Oriyente polistiren film. Asya ve Avrupa’da şirink PVC filmlere alternatif olarak çok sık kullanılır, ama ABD’de kolay bulunmaz. Fiyatı PVC filmden biraz daha yüksektir, ama geri dönüştürülme özelliği ve şirinkleme yüzdesi ondan daha fazladır.
Optik Dansite : Metalize filmlerde ışığın metal tabakadan geçme derecesini tarif etmek için kullanılır. Metal kaplama miktarı arttıkça optik dansite artar, geçen ışık miktarı azalır.
OTR (Oxygen Transmission Rate) : Oksijen iletim oranı. Plastik malzemelerin OTR’si neme bağlı olarak çok değişir, bu nedenle belirtilmesi gerekir. Standart test koşulları %0,60 ya da 100 bağıl nemdir. Birimler ise cc/100inç2 /24 saattir (ya da cc/m2 /24 saat).
PBT : Polbütilen tereftalate**
PP : Polipropilen. Erime noktası PE’den çok daha yüksek olduğu için ısıl dayanıklılığı da daha fazladır. Ambalajda iki tür PP film kullanılır: cast ve oriyente.
PE : Polietilen. Yoğunluğuna bağlı olarak düşük yoğunluklu (LDPE ve LLDPE), orta yoğunluklu (MDPE) ya da yüksek yoğunluklu (HDPE) olabilir.
PET : Polyester (Polietilen Teraftalat). Sağlam ve ısıya dayanıklı polimer. Çift yönlü oriyente PET film ambalaj laminatlarında kullanılarak sağlamlık, katılık ve ısıya dayanıklılık sağlar. Genellikle diğer filmlerle birleştirilerek ısıl yapışma özelliği kazandırılır ve engelleyici(bariyer) özellikleri güçlendirilir.
PET-G Shrink Filmler : Polietilen Teraftalat Glikol şirink film. Tam gövde şirinkleme manşonlar için en pahalı şirink filmdir, ama berrak, parlak ve geri dönüşümlüdür. En yüksek şirink yüzdesi yaklaşık %75 olduğu için bel ya da boyun dar olan kaplarda bu film sık kullanılır.
Plow (Saban) Dipli Dik Duran Poşet : Tek parça filmden yapılan dik duran poşet. Önü, taban bağlaması ve arkası kesintisiz olduğu için taban bağlama yeri yoktur. Doy tarzı torbalardan daha fazla ağırlık taşıdığı için bir pound’un üzerindeki ürünlerde sıkça kullanılır.
Polimer : Monomerlerin çeşitli metodlar ile bir araya gelmesi ile oluşmuş uzun zincirli yapılar.
Poliolefin : Karbo zincirlerinin birleştirilmesi ile oluşan elastomerik ve termoplastik malzemeler. Bunlar genellikle olefinlerin veya alkenelerin polimerleştirilmesi ile oluşturulurlar. En önemli örnekler polipropilen ve polietilendir.
Pusluluk : Şeffaflığın ölçütü.
PVC : Polivinil Klorür. Dayanıklı, sağlam ve çok şeffaf film. Oriyente çeşidi daha çok şirink uygulamalarında kullanılır.
PVC Shrink Filmler : Polivinil Klorür şirink film. Şirink yüzdeleri ekstrüzyonlu PVC şirink tüplerde yaklaşık %40 ile eklemeli materyalde %60’ı aşkın bir oran arasında değişir. Tam gövde şirinkleme manşonları için en uygun maliyetli şirink filmdir.**
PVCD : Poliviniliden klorit. Oksijeni ve su buharını çok iyi engeller, ama ekstrüzyona uygun olmadığı için, ambalajda kullanılan diğer plastik filmlerin(örneğin OPP ve PET) engelleyici özelliklerini iyileştiren bir kaplama olarak kullanılır.
Release (ayırma) Kaplama : Ambalaj makinelerinde sarımı açılabilecek şekilde bobin halinde temin edilen ve soğuk yapıştırılabilen ambalaj filmlerinin ve laminatların yapışmayan tarafına uygulanan kaplama.
Sıcak Yapışma : Yapışma soğutulmadan önce ölçülen ısıl yapışma gücü olup çok hızlı ambalaj işlemlerinde çok önemlidir.
Slip Ajan : Ambalaj malzemesinin sürtünme katsayısını düşürerek paketleme makinesinde daha kolay ve verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla kullanılan katkı malzemesi. Genelde Oleamid ve Euracamid bu amaç için kullanılmaktadır.
Soğuk Yapıştırma : Plastik filmlere ya da laminatlara uygulanan ve ambalajların basınç uygulayarak (ısıtılmadan ya da çok az ısıtılarak) kapatılmasını sağlayan basınca duyarlı bir yapışkan kaplama işlemi.
Surlyn : Dupont tarafından üretilen özel bir iyonomer kopolimer. Isıl yapışma özelliği mükemmel ve sıcak yapışma oranı maksimumdur, kirletici maddelerin arasında yapıştırılabilir ve ambalaj filmleri için üstün bir ısıl yapışma tabakası olup özellikle çok hızlı ambalaj makineleri için önerilir.
Şirink Filmler : Oriyente edildikten sonra ısı girişimi olmayan oriyente filmler. Bu filmler oriyente edildikleri sıcaktan daha yüksek sıcaklıklarda şirinklenerek gergin olmayan haldeki boyutlarına dönebilir.
Tek Yönlü Oriyantasyon : Plastik filmlerin sadece bir yönde (makine yönünde ya da makineye çapraz yönde) çekilerek oriyente edilmesi. Bu filmler genellikle çok daha sağlam ve dayanıklıdır, ama oriyantasyon yönündeki kopma direnci çok zayıftır.
Toplam Işık Geçirgenliği: Renkli filmlerin ışık geçirgenlik değeridir.
Üflemeli Filmler : Sentetik reçinelerden üfleme prosesi ile elde edilen plastik filmler. Bu proseste erimiş reçine dairesel bir kalıptan geçirilerek tüp şeklini alır. Bu tip iç hava basıncıyla genişletilerek(üflenerek) cidar kalınlığı çok daha ince olan daha geniş bir şişirme yapılır ve dışardan hava verilerek soğutulur.
Yan Bağlamalı Torba : Her iki tarafında üstten tabana iyi yapıştırılmış bir bağlanma yeri olan, üstte ve tabanda yatay yapıştırılan bir torba. Daha çok kahve endüstrisinde kullanılır.
Yapıştırma Laminasyon : Çok katlı ambalaj malzemelerinin içinde bulunan bireysel katmanların birbirine bir yapıştırıcı ile bağlandığı bir laminasyon yöntemi.
WVTR : Su buharı iletim oranı, genellikle %100 bağıl nemde ölçülür, gram/inç2/24saat (ya da gram/m2/24saat) olarak ifade edilir.
Foodelphi.com Science of Food Engineering