Foodelphi.com Science of Food Engineering ALERJİ VE ANAFLAKSİ
Öğr. Gör. Sinan YENAL
DEÜ-SHMYO
Alerji:
Vücudun bazı besin, polen, bitki, hayvan tüyü, toz, böcek ısırıkları ve ilaç gibi maddelere değişik şekilde reaksiyon verme yeteneğidir.
Allerjik hastalıklar, tüm dünyada en yaygın görülen kronik patolojik durumlar arasında yer almaktadır.
Antijen:
Bir organizmaya verildiğinde antikor yapımına yol açan ve bu antikorla spesifik reaksiyona giren maddelere “antijen” (allerjen) adı verilmektedir.
Alerjik Reaksiyona Yol Açabilecek durumlar:
İlaçlar
Gıdalar
Böcek sokmaları
İnhalasyon
Anaflaksi:
Bir maddeye karşı hipersensitivite (aşırı duyarlılık) kazanmış kişinin o madde ile sonraki temasta aşırı reaksiyon göstermesi ile oluşan tablodur
Hipersensitivite:Antijene karşı immun sistemin (Bağışıklık Sist.) aşırı yanıtıdır
Epidemiyoloji
Avrupanın birçok ülkesinde çocukların % 50‘sinde allerji bulunmakta ve son 30-40 yılda gelişmiş ülkelerde bu oran artmaktadır.
Bir çocuk eğer bir ebeveyni allerjikse % 30 allerjik olma riski taşır.
Eğer her iki ebeveyni de allerjikse allerji gelişme riski % 60’dır.
Arı sokmasında anaflaksi oluşma oranı genelde %0,4-5, ülkemizde %2
Anaflaktik reaksiyona yol açan etmenler:
İlaçlar: Penisilin ve türevleri, Aspirin, TrimetoprimSulfametaksazol, Vancomisin, Nonsteroidal anti-inflamatuar ajanlar
Gıda ve Türevleri: Kabuklu deniz hayvanları, Soyafasulyesi, Kabuklu kuruyemiş, Buğday, Süt, Yumurta, Monosodyum glutamat, Nitrat ve nitritler
Diğer: Arı sokması, Böcek ısırmaları ve dışkıları, Radyografik kontrast maddeler
Patofizyoloji:
İmmünoglobulinler:
IgG : İnfeksiyonun tekrarına karşı savunma yapar.
IgA : Özellikle salgılarda yer alır ve mukozal zarları korur.
IgM : İnfeksiyonun başlangıcında ortaya çıkar.
IgD : Serumda en az bulunan immünglobulindir.
IgE : Allerjik ve anafilaktik reaksiyonlardan sorumludur. Parazitlere karşı savunmada rol oynar.
Kılinik Özellekleri:
Anafilaksi, solunum ve kardiyovasküler sistemi baskılayan sistemik allerjik reaksiyonların hayatı tehdit eden formudur.
Sistemik reaksiyonlarda; sıklıkla cilt, gastrointestinal, solunum ve kardiyovasküler sistem etkilenir. Larenks ödeminin yanı sıra bronkospazm, kardiyak aritmi ve şok tabloya eşlik eder. Bazı kişilerde intestinal spazm, ishal ve uterus kasılmaları görülür. Bu nedenle hamile olanlarda dikkat edilmelidir.
Anafilaksi klasik olarak kızarıklık, yanma ve kaşıntı ile başlar. Daha sonra kısa bir sürede boğazda dolgunluk hissi, anksiyete, göğüste sıkışma hissi, dispne (nefes almada zorluk), baş dönmesi ve bilinç kaybı gelişir.
Anafilaktik şokun bulgu ve belirtileri:
Huzursuzluk ve endişe (bütün bulgulardan önce görülebilir)
Nabızın zayıf ve hızlı olması (zor palpe edilebilir, “ip gibi”)
Soğuk ve nemli deri (genellikle yapış yapış diye tanımlanır)
Aşırı terleme
Solukluk ve eğer oksijen taşınması iyice azalırsa siyanoz.
Yüzeysel, hızlı, zor, düzensiz ve tutuk solunum
Mat ve anlamsız bakışlar, pupillalarda dilatasyon
Susama hissi
Bulantı – kusma
10.Kan damarlarının hızlı dilatasyonuna bağlı düşen kan basıncı (erişkinlerin bir kısmında normal kan basıncı 90-100 mmHg’dır. Fakat sistolik kan basıncı 100 mmHg’ın altında olanlarda şokun geliştiği kabul edilmelidir.)
Hızla gelişen şokta şuur kaybı bazen ajitasyon olabilir
Hastanın Değerlendirilmesi:
Hikaye:
Alerji kartı veya künye var mı?
İlaç alıp almadığı,
Yediği bir besin maddesi yada,
Böcek ısırma/sokması olup olmadığı öğrenilmelidir.
Hastanın Değerlendirilmesi:
Fiziksel Değerlendirme:
Özellikle yüz ve göğüsün üst kısmında kızarıklık, batma veya yanma, kaşınma vardır.
Ödem özellikle yüz ve dilde görülür, dudaklarda siyanoz belirgin olabilir
Öksürme
Solunumda ıslık sesi (wheezing)
Tedavi:
World Dosyasında
Teşekkürler
…