Bir soğutma tesisinin yapılandırılmasında ilk iş tesisin soğutma gereksiniminin hesaplanmasıdır. Bu nedenle, soğuk kayıplarının ya da ısı kazançlarının iyi belirlenmesi gerekmektedir. Genel olarak; her tesiste dört ısı kaynağı bulunmaktadır:
a. soğutulacak gıdanın sıcaklıklarının düşürülmesi,
b. işletmenin duvarlarından elde edilen ısı kazançları,
c. hava değişimi nedeniyle ya da infiltrasyon yolu ile giren havanın soğutulması,
d. ışıklar, insanlar, motorlar vb. gibi iç ısı kaynakları.
Bir soğuk depodaki gıda ve deponun iç havası istenilen sıcaklığa indirildikten sonra bu sıcaklığın muhafaza edilebilmesi için duvarlardan sızan ısı miktarı (kcal/ saat) kadar ısı emilmesi gereklidir. Bu nedenle, yapılacak ikinci iş duvarlardan içeriye konveksiyon ve kondüksiyon yolu ile giren ısı miktarının hesaplanmasıdır. Ayrıca, hava değiştirilmesi amacıyla ya da kapıların açılıp kapanması ile içeri giren havanın soğutulması da gereklidir. İnfiltrasyon yükü adı verilen bu yükün de hesaplanması gerekmektedir. Son olarak, soğutma
ortamında yer alan ışık, elektrik motorları gibi bazı iç ısı yükleri de dikkate alınmalıdır.
1. Gıdaların soğutulması sırasında oluşan ısı yükü (Qürün)
Soğutulacak olan bir gıdanın ağırlığı G (kg) ve özgül ısısı C (kcal/kg, C) olduğuna göre bunları t2 sıcaklığından t1 sıcaklığına indirmek için gerekli ısı aşağıdaki formülle hesaplanmaktadır:
Qürün = G.C (t2-t1)
Katı gıdaların özgül ısıları 0.2 ile 0.4 kcal/kg, C kadardır. Gıdalar donma noktalarının altına kadar soğutulacakları zaman bu gıdaların donma gizli ısıları ile donma noktaları altındaki özgül ısılarının da bilinmesi gerekmektedir. Bu değerler gıdanın içinde bulunan su miktarının bir fonksiyonudur.
Depolanan gıda ürünlerinin kalitesinin korunmasında sıcaklık önemli bir rol oynar. Sıcaklığın düşürülmesi kalite bozulmasına neden olan tepkime hızlarını yavaşlatır. Genellikle sıcaklığı 10°C düşürmek tepkime hızını yarıya indirir. Hasat edilmiş meyve ve sebzeler uygun koşullarda depolanınca, taze haldeki niteliklerini bir süre için önemli ölçüde korurlar. Uygun koşullar sıcaklık derecesi ve bağıl nemin ayarlanması ile sağlanır. Her meyve ve sebzenin en iyi şekilde depolanabildiği belli bir sıcaklık derecesi ve bağıl nem söz konusudur. Aynı meyve veya sebzenin en uygun depo istekleri, çeşide ve yetiştirildiği ekolojik koşullara bağlı olarak değişebilmektedir. Örneğin Florida greyfurtları en iyi 0°C’de depolanabilirken,
Teksas Marsh greyfurtları en iyi 11°C’de depolanabilmektedir. Bu kadar geniş sınırlarda olmasa da bir çok meyve sebze çeşidinde aynı durum kendini göstermektedir. Depolamadaki optimum koşullar ne kadar iyi sağlanırsa sağlansın, her meyve ve sebzenin ancak belli bir süre dayanma olanağı vardır. Bu süre; birkaç günden 5-6 aya kadar değişmektedir. Her ürüne özgü bu belli sürelerin sonunda, depolanan ürün, kalitesini süratle kaybeder ve sonunda tamamen bozulur. Bu nedenle soğukta depolamada, meyve ve sebzelerin dayanma süresi sınırlıdır.
Soğukta depolamada en önemli faktör, depo sıcaklık derecesidir. Genel bir ilke olarak, depolamadaki sıcaklık derecesi, depolanan meyve veya sebzenin donma noktasının 1-2°C üstünde bulunur. Soğukta depolamada ürün asla donmaz. Dondurarak muhafaza ile soğukta depolamanın en önemli farklılığı da budur. Dondurarak muhafazada, meyve ve sebzeler belirli işlem aşamalarından sonra dondurulmakta, -18°C veya daha düşük sıcaklıklarda donmuş halde depolanmaktadır. Böyle saklanan ürünün dayanma süresi teorik olarak sınırsızdır, fakat uygulamada sadece aylarca veya en çok birkaç yıl saklanır. Soğukta depolamadaysa meyve ve sebzelerin dokusu zedelenmemekte, ve ürün canlı kalarak yaşamsal faaliyetlerine devam etmektedir.
Soğurmalı soğutma sistemleri kavramlarının tanıtılması.
…
Web sitemizde size en iyi deneyimi sunabilmemiz için çerezleri kullanıyoruz. / We use cookies to give you the best experience on our website.Tamam / I Agree