İNEK SÜTÜ ALLERJİSİ

Doç. Dr. Zeynep Tamay

İstanbul Tıp Fakültesi

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

Çocuk Allerji ve Göğüs Hastalıkları

Besin reaksiyonları

Toksik

Non-toksik

immunolojik ALLERJİ

non-immunolojik İNTOLERANS

İnek sütü proteinine reaksiyon

İnek sütü allerjisi (CMPA/ İSA)

İmmunolojik mekanizmalarla oluşan reaksiyonlar

Erken aşırı duyarlılık reaksiyonu (IgE)

Sitotoksik tip (Tip II)

İmmunkompleks (Tip III)

Gecikmiş tip (Tip IV)

İnek sütü intoleransı (CMPI/İSİ)

Laboratuar tetkikleri ile immunolojik olduğu gösterilemeyen reaksiyonlar

Her karşılaşmada semptomlar tekrarlar

CMPA /CMPI ayırımı kolaylıkla YAPILAMAZ

İnek sütü proteinleri

Prt 30-35 gr/L

Kazein (% 80)

Whey (laktoserum) (%20)

β-laktoglobulin (İnsanda yok)

α-laktalbumin (meme bezlerinde salınır)

BSA

Laktoferrin

İmmunglobulinler

Az miktarda kazein içerir

İSA

İnsidans %1.8 – 7.5

(n= 800-1750, 1973-1993)

<2 yaş, ins: % 2-3

>3 yaş, ins: % 0,3

İSA semptomları %5-15 ⇨ 1/3 (+)

Besin allerjisi olanlar arasında İSA prevalansı:

1 yaşında %39

3 yaşında %27

6 yaşında %8

İSA’de klinik bulgular

Kutanöz reaksiyonlar:

IgE’ye bağlı

Atopik dermatit

Ürtiker (akut/kronik)

Anjiyoödem

Non-IgE’ye bağlı

Kontakt rash

Atopik dermatit

Gastrointestinal reaksiyonlar:

IgE’ye bağlı

Oral allerji sendromu

Bulantı/kusma

Kolik

Diare

Non-IgE’ye bağlı

Enterokolit

Kolit

Eozinofilik gastroenterit

Respiratuar reaksiyonlar:

IgE’ye bağlı

Rinokonjuktivit

Astım

Larengeal ödem

Efüzyonlu otitis media

Non-IgE’ye bağlı

Pulmoner hemosiderozis (Tip IV)

Diğer reaksiyonlar:

Sistemik anafilaksi

Besin ile, egzersize bağlı astım/anafilaksi

Bilinmeyen mekanizmalar

Anemi

Artrit

HSP

İrritabilite/uykusuzluk

Migren

Klinik semptomlar

İlk 3-4 ay

Çok çeşitli

Non-spesifik

İki veya daha fazla semptom birlikte

İki veya daha fazla organ tutulumu

Klinik semptomlar

% 50-70 deriye ait bulgular

AD,ürtiker, ekzantem, anjiyo-ödem, konjonktivit

%50-60 GIS’e ait bulgular

Kusma, ishal, kolik, GER

%20-30 solunum sistemine ait bulgular

Rinit, hışıltı, dispne, öksürük

Birlikte görülebilen diğer bulgular

ağlama nöbetleri

beslenmeyi red

büyüme gelişme geriliği

irritabilite

% 5-9 anafilaksi

…

BESİN ALERJİSİNDE BESLENME

BUKET DALGIÇ

GAZİ ÜNİVERSİTESİ-ANKARA

BESİN ALLERJİSİ

Besinsel antijenlere verilen anormal immün yanıt nedeni ile oluşur

IgE aracılı

IgE bağımsız

Mixt

SIKLIK

Genel toplum %3.5-4

Küçük çocuklarda daha sık

< 5 yaş %6

ALERJİYE NEDEN OLAN BESİNLER

( olguların %90 ında)

İnek sütü

Yumurta

Fıstık..

Soya

Deniz ürünleri

Tahıl

Tek veya çoklu besin alerjisi olabilir

BULGU VE YAKINMALAR

GASTROİNTESTİNAL

( %50-60)

(genellikle non-IgE)

Kusma, regurjitasyon

Disfaji

Karın ağrısı

Kolik

İshal

Kabızlık

Rektal kanama

DERİ (%50-60)

Döküntü

Atopik egzema

Ürtiker

Dudakta şişme

Angio ödem

Kaşıntı

SOLUNUM SİSTEMİ

(%20-30)

Rinit

Konjuktivit

Ses kısıklığı

Wheezing, astım

GENEL

Besin reddi

Büyüme geriliği

Demir eksikliği

Huzursuzluk

uyku düzensizliği

Anaflaksi ( %5-9)

TANI

ALTIN STANDART

Uyumlu klinik bulgular

‘ELİMİNASYON’-düzelme

Yükleme- ‘CHALLENGE’-semptom

TEDAVİ

SORUMLU BESİN (LER) İN DİYETTEN ÇIKARILMASI

Bu besinlerin hemen hepsi gelişmekte olan çocuğun temel besin öğeleridir

Çocuklarda besin alerjisinin sık görüldüğü dönem büyüme ve gelişme açısından kritiktir

NUTRİSYONEL EKSİKLİKLERE DİKKAT!

DİYETİN DÜZENLENMESİ

0-6 AY

BEBEK SADECE ANNE SÜTÜ İLE BESLENİYORSA

Anne’nin diyetinden sorumlu besinler çıkarılır

Anne’ye kalsiyum desteği önerilmelidir

OLGU

3 ay erkek

Sadece anne sütü ile besleniyor

Son 1 aydır dışkısında mukus, çizgi veya noktasal kan+

Biraz huzursuzluk dışında başka yakınması yok

Ağırlık kazanımı iyi

Fizik bakı normal, anal fissür yok

Dışkıda amip kisti saptanarak tedavi edilmiş

Dışkı özelliklerinde düzelme olmamış

…

BESİN ALERJİLERİ

• Alerji; vücudun yabancı olarak tanıdığı solunan, yenebilen, iğne ile enjekte edilebilen, veya deriye/göğüse doğrudan temas eden organik veya bazı inorganik maddelere karşı var olan savunma mekanizmasının biraz abartılı olarak çalışma halidir.

Besin alerjileri prevalansı

• Avrupa ülkelerinde % 0.1 – 6.0
• NHANES (2007-2010) verilerine göre genel nüfusta %8.96,
• çocuklarda % 6.53
• Bebek ve çocuklarda yetişkin bireylere göre besin alerjisi görülme oranı daha yüksektir.

Risk faktörleri

• Bebeklik ve çocukluk çağı
• Genetik (1. derece akraba)
• Cinsiyet erkek
• Irk Asya ve siyah ırk
• Atopy (comorbid atopic dermatitis [AD])
• D vitamini yetersizliği
• Yetersiz omega 3 yağ asitlerinin
• Yetersiz antioksidan tüketimi
• Antasit kullanımı
• Gastrointestinal sistemde fizyolojik ve mekanik engeller
• Mikrobiyata

…

GIDA ALERJENLERİ TALİMATI  

AMAÇ:Bu talimatın amacı gıda alergenleri hakkında misafirlerimizi bilgilendirmek ve gıda alerjisi olan misafirlerimizde olası alerjik resksiyonların meydana gelmesini engellenmektir.

KAPSAM: Bu talimat ….. departmanını kapsar.

TANIMLAR:

Gıda Alerjisi: Gıda alerjisi, vücutta bağışıklık sisteminde bazı reaksiyonlara neden olan ve çeşitli testlerle gözlemlenen ve teşhis edilen bir reaksiyondur.

Gıda intoleransı: bir gıda yada gıda bileşeni tarafından tetiklenen vücudun gösterdiği ters tepkidir. Örneğin, laktoz intoleransına sahip kişilerin sütteki laktoz şekerini sindirecek laktaz enzimleri bulunmamaktadır. Laktoz intoleransı dünyadaki yetişkin insanların %50’sinde görülen ve en bilinen gıda intoleransıdır.

Anafilaksi: ciddi bir alerjik reaksiyondur. Allerjene maruz kalmanın ilk dakikaları içerisinde vücudun bütünü etkilenir. Gıdalar, böcek ısırmaları ve ilaçlar başlıca nedenleridir.

Glüten: özellikle buğday gibi tahıllarda bulunan bir protein grubudur. Buğday; başta çavdar, arpa, yulaf olmak üzere diğer hububat tahılları ile de yakından alakalıdır ve bu nedenle bu tahıllar da glüten içerirler.

Sülfit: Gıdaların içine konan sülfit, tartrazin gibi katkı maddeleri ve lezzet vericilerin (glutamat, soya fasülyesi)hazır çorba ve mantarların yenmesiyle ilgili alerji türüdür. Çoklukla Çin lokantasına gidenlerde görülüyor.

TALİMAT AKIŞI: Avrupa Birliği yönetmeliğine göre (2003/89/EC) gıda üreticileri ürettikleri gıdalarda içerik olarak yönetmelikte belirtilen 12 grup potansiyel allerjik maddeden herhangi birini kullanacaklarsa miktarı ne olursa olsun, alkol dahil tüm gıdalarda, bunu belirtmek zorundadırlar. İnsanlarda en çok alerjiye neden olan gıda maddeleri şunlardır.

• Gluten içeren tahıllar

• Balık

• Kabuklu hayvanlar

• Yumurtalar

• Yerfıstıkları

• Soya

• Laktoz içeren süt ve süt ürünleri

• Fındık

• Kereviz

• Hardal

• Susam tohumu

• Sülfitler

İşletmemizde sunulan ürünlerimizde kullanılan alerjen hammaddeler tabloda belirtilmiştir. Misafirlerimiz bu tablo ile bilgilendirilmektedir.

İLGİLİ DOKUMANLAR

Alerjen Gıda İçeren Ürün Tablosu

ALERJEN GIDA İÇEREN ÜRÜN TABLOSU 

ALERJİ VE ANAFLAKSİ

Öğr. Gör. Sinan YENAL 

DEÜ-SHMYO

Alerji:

Vücudun bazı besin, polen, bitki, hayvan tüyü, toz, böcek ısırıkları ve ilaç gibi maddelere değişik şekilde reaksiyon verme yeteneğidir.

Allerjik hastalıklar, tüm dünyada en yaygın görülen kronik patolojik durumlar arasında yer almaktadır.

Antijen:

Bir organizmaya verildiğinde antikor yapımına yol açan ve bu antikorla spesifik reaksiyona giren maddelere “antijen” (allerjen) adı verilmektedir.

Alerjik Reaksiyona Yol Açabilecek durumlar:

İlaçlar

Gıdalar

Böcek sokmaları

İnhalasyon

Anaflaksi:

Bir maddeye karşı hipersensitivite (aşırı duyarlılık) kazanmış kişinin o madde ile sonraki temasta aşırı reaksiyon göstermesi ile oluşan tablodur

Hipersensitivite:Antijene karşı immun sistemin (Bağışıklık Sist.) aşırı yanıtıdır

Epidemiyoloji

Avrupanın birçok ülkesinde çocukların % 50‘sinde allerji bulunmakta ve son 30-40 yılda gelişmiş ülkelerde bu oran artmaktadır.

Bir çocuk eğer bir ebeveyni allerjikse % 30 allerjik olma riski taşır.

Eğer her iki ebeveyni de allerjikse allerji gelişme riski % 60’dır.

Arı sokmasında anaflaksi oluşma oranı genelde %0,4-5, ülkemizde %2

Anaflaktik reaksiyona yol açan etmenler:

İlaçlar: Penisilin ve türevleri, Aspirin, TrimetoprimSulfametaksazol, Vancomisin, Nonsteroidal anti-inflamatuar ajanlar

Gıda ve Türevleri: Kabuklu deniz hayvanları, Soyafasulyesi, Kabuklu kuruyemiş, Buğday, Süt, Yumurta, Monosodyum glutamat, Nitrat ve nitritler

Diğer: Arı sokması, Böcek ısırmaları ve dışkıları, Radyografik kontrast maddeler

Patofizyoloji:

İmmünoglobulinler:

IgG : İnfeksiyonun tekrarına karşı savunma yapar.

IgA : Özellikle salgılarda yer alır ve mukozal zarları korur.

IgM : İnfeksiyonun başlangıcında ortaya çıkar.

IgD : Serumda en az bulunan immünglobulindir.

IgE : Allerjik ve anafilaktik reaksiyonlardan sorumludur. Parazitlere karşı savunmada rol oynar.

Kılinik Özellekleri:

Anafilaksi, solunum ve kardiyovasküler sistemi baskılayan sistemik allerjik reaksiyonların hayatı tehdit eden formudur.

Sistemik reaksiyonlarda; sıklıkla cilt, gastrointestinal, solunum ve kardiyovasküler sistem etkilenir. Larenks ödeminin yanı sıra bronkospazm, kardiyak aritmi ve şok tabloya eşlik eder. Bazı kişilerde intestinal spazm, ishal ve uterus kasılmaları görülür. Bu nedenle hamile olanlarda dikkat edilmelidir.

Anafilaksi klasik olarak kızarıklık, yanma ve kaşıntı ile başlar. Daha sonra kısa bir sürede boğazda dolgunluk hissi, anksiyete, göğüste sıkışma hissi, dispne (nefes almada zorluk), baş dönmesi ve bilinç kaybı gelişir.

Anafilaktik şokun bulgu ve belirtileri:

1. Huzursuzluk ve endişe (bütün bulgulardan önce görülebilir)

2. Nabızın zayıf ve hızlı olması (zor palpe edilebilir, “ip gibi”)

3. Soğuk ve nemli deri (genellikle yapış yapış diye tanımlanır)

4. Aşırı terleme

5. Solukluk ve eğer oksijen taşınması iyice azalırsa siyanoz.

6. Yüzeysel, hızlı, zor, düzensiz ve tutuk solunum

7. Mat ve anlamsız bakışlar, pupillalarda dilatasyon

8. Susama hissi

9. Bulantı – kusma

10.Kan damarlarının hızlı dilatasyonuna bağlı düşen kan basıncı (erişkinlerin bir kısmında normal kan basıncı 90-100 mmHg’dır. Fakat sistolik kan basıncı 100 mmHg’ın  altında olanlarda şokun geliştiği kabul edilmelidir.)

11. Hızla gelişen şokta şuur kaybı bazen ajitasyon olabilir

Hastanın Değerlendirilmesi:

Hikaye:

Alerji kartı veya künye var mı?

İlaç alıp almadığı,

Yediği bir besin maddesi yada,

Böcek ısırma/sokması olup olmadığı öğrenilmelidir.

Hastanın Değerlendirilmesi:

Fiziksel Değerlendirme:

Özellikle yüz ve göğüsün üst kısmında kızarıklık, batma veya yanma, kaşınma vardır.

Ödem özellikle yüz ve dilde görülür, dudaklarda siyanoz belirgin olabilir

Öksürme

Solunumda ıslık sesi (wheezing)

Tedavi:

World Dosyasında

Teşekkürler

…

Kaynak: www.deu.edu.tr/…/Birimler/10771/ALERJ%DD%20VE%20ANAFLAKS%DD.ppt

• Giriş

Gıda maddelerine karşı reaksiyonlar

Gıda alerjisi

Non-alerjik gıda hassasiyeti

Teşhis

Tedavi

Sık görülen gıda alerjenleri

Laktoz intoleransı

yumurta alerjisi

Balık alerjisi

kabuklu deniz ürünleri, kabuklu ve yumuşakçalar alerjisi

Baklagiller alerjisi

Fındık ve tohum alerjisi

Buğday protein alerjisi ve çölyak hastalığı

Meyve ve sebze alerjisi

Satın alma ve hazırlama (pişirme)

Faydalı internet adresleri

…

Gıda alerjileri ve intoleransları ile güvenli yaşamak Gıda alerjileri ve gıda intoleransları kişiyi huzursuz edebilir, hayatını zorlaştırabilir ve en kötüsü de ölüme neden olabilir. Ancak, gıda alerjinizin veya intoleransınızın olması, hayatınızın mahvolması gerektiği anlamına gelmez. Gıda alerjileri ve intoleransları kontrol altına alınabilir.

Bu broşürde, yiyecekleri satın almanız, dışarıda yemek yemeniz ve daha fazla yardım alabileceğiniz yerler de dahil olmak üzere, gıda alerjileri ve intoleranslarının kontrol edilmesi konusunda bilgiler verilecektir.

…