KÜÇÜK TİP ALABALIK İŞLETMELERİ FİZİBİLİTE RAPORU 

BÖLÜM 1

ALABALIK HAKKINDA GENEL BİLGİLER 

1.GİRİŞ :

Dünya nüfusunun hızlı bir tempo ile artışı gelecekte, insanların besin probleminin halli için insanları mevcut besin kaynaklarından azami bir şekilde faydalanma imkanı armaya; yeni besin kaynakları bulmaya zorlamıştır.

İnsanların beslenmesinde, çok önemli bir yer işgal eden proteinli gıdaların, dolayısıyla balıkların, denizlerden ve iç sulardan avlanmaları, gelişen teknoloji ile daha ekonomik ve kolay olmuştur. Buna rağmen, bugünkü nüfus artışına paralel olarak artmayacaktır.

İşte bu maksatla kültür balıkçılığına elverişli olan ve yeni bir işleme tarzı ile
uygun bir birim sahada daha çok verim elde edebilmesi mümkün olan alabalık yetiştiriciliği ve işleme endüstrisi, bütün dünyada uygulanan en yaygın gıda işletmelerinden biridir.

Alabalıklar soğuk ve oksijen bakımından zengin ve berrak suları tercih ederler.

2.KARAKTERİSTİKLERİ:

Alabalıklar, uzunca, füze şeklinde, parlak ve cilalı küçük pullarla örtülü ve üzerinde çeşitli renkli benekleri bulunan bir vücuda sahiptir. Başlarında pulları yoktur, ağız bıyıksızdır. 2 sırt yüzgeci vardır. Kuyruğa yakın gerideki yüzgeç kemiksel ışını olmayan bir nevi yağ yüzgeci olup bu yüzgeç, alabalıkların tanınmasında mühim bir rol oynayan en belirgin özelliktir. Dişli ve etçil balıklardır. Kurt, sinek, kurbağa ve diğer balıkları yiyerek geçinirler.

Etleri beslendiği yere ve aldığı gıdalara göre pembe, kırmızı ve portakal renginde olup, yumuşak, lezzetli, sindirilmesi kolay ve kılçıksız olduğundan kıymetlidir.

Erinleşmiş yumurtalar karın boşluğuna dökülerek eşey deliği vasıtasıyla dışarıya çıkarlar. Yumurtalar büyük ve yapışkan olmadığından, ergin halinde iken karınlarını sıkmak suretiyle kolayca yumurta elde edebilir. Bu özelliklerinden dolayı suni üretim için elverişlidir.

3.DÜNYADAKİ TÜRLERİ :

Zengin bir tür çeşidine üye sahip olan alabalıklar familyasının 160’dan fazla türü olduğu söylenmektedir.

klasifikasyon: Bu familya balıkların biyolojik karakteri morfolojik yapıları ve ekolojik isteklerine göre 2 familyaya ayrılır.

a)Küçük Ağızlılar

Ekseri
Avrupa ülkelerinde rastlanan ve özellikle Alp göllerinde ve kuzey Almanya
göllerinde bulunan COREGONUS TÜRLERİ ile Avrupa ve Rusya’da yaşayan THYMALLUS türleri bu gruba dahildir.

b)Orta Ve Büyük Ağızlılar

Bu grupta, Salmo’lardan, Tuna nehrinde bulunan “Salmo Hucho”; Atlantik ve Kuzey Amerika sahillerinde bulunan “Salmo Salar”; vatanı Kuzey Amerika olan ve birçok Avrupa ülkelerine dağıtılmış olan ve suni üretime elverişli olan “Salmo İrideus”; gölde, derede ve hem tatlı suda hem de denizde yaşayanlardan “Trutie Commune” türünden “Salmo Trutta L.” Alabalıklarından “Salmo Trutta Fario”; Salmo T. Lacustris, Salmo T. Marino türleri ile Kuzey Amerika ve Avrupa’nın soğuk sulu derin göllerinde yaşayan Salvelenüs türleri de vardır.

4. TÜRKİYEDEKİ ALABALIK TÜRLERİ

Yurdumuzda alabalık familyasına dahil iki tür mevcuttur.

*Salmo Star: Anadrom karakterde bir balıktır. Doğu Karadeniz bölgesinde Trabzon, Hopa Arasında bol sulu derelerde ve denizde yaşar. Yumurtlama zamanlarında denizden tatlı sulara girerler. Tatlı sulara yumurtalarını bıraktıktan sonra beslenmek üzere tekrar denize dönerler. 10-15 kg. gelenleri vardır. Usulsüz avcılık sonucunda nesilleri tükenmektedir.

*Tatlı Su Alası :

Bugüne kadar yapılan incelemelerde tatlı su alabalıklarının iki türü tespit edilmiştir.

-Salmo Trutta türleri

*Salmo Trutta Lobraks : kuzey Anadolu sularında

*salmo Trutta Cospius : Aral gölü ve Aras nehrinde

*Salmo Trutta Abontcious :Abant gölü, kuzey Anadolu’nun bazı göllerinde

* bunların dışında orman genel müdürlüğü ve D.S.İ. genel müdürlüğü tarafından Fas’tan getirilen Salmo Trutta İrideous türünün yumurtaları Yedi Göller ve D.S.İ. hirfanlı baraj üretim istasyonlarında kuluçkaya alınarak Türkiye iklim şartlarına uyumu sağlanmıştır.

* Yukarıda tespit edilen türler dışında 1968’de Seyhan nehrinde Salmo Trutta Plotysolina adında yeni bir alabalık türü tespit edilmiştir.

BÖLÜM 2 

ALABALIK İŞLETMELERİ

1.      GENEL BİLGİLER :

Alabalık yetiştiriciliği, döllenmiş yumurta veya yavru balık veyahut ta tüketim için porsiyonluk balık elde etmek amacı ile yapılmaktadır.

Bu gün Avrupa’da, endüstri halinde, geniş çapta yetiştirilmesine gidilen alabalık türleri şunlardır :

Salmo Trutta Fario

Salmo Trutta Gairdneri-irideus

Merkezi Avrupa memleketlerinde; özellikle Danimarka, İsviçre, Fransa, Almanya ve İtalya’da geniş çapta alabalık yetiştirilmektedir. Özellikle Amerikan menşeli gök kuşaklı alabalık türleri arasında birinci sırayı işgal etmektedir.

Suni alabalık kültürünün belli başlı safhaları şunlardır :

a) Damızlık temini ve suni döllenme.

b) Suni enkubasyon, yumurtaların ve yavruların vitellüs keselerini absorbe edinceye kadar oluklarda muhafazası.

c) Birinci senede yavruların bakımı.

d) İkinci sene balıkların büyümesi ve gelişmesi

Suni üretimin başlıca avantajları şunlardır :

a) Büyük sayıda döllenmiş yumurta elde etmek imkanı vardır.

b) Yumurta ve yavrular tabii düşmanlarından korunur, bu sayede zayiat oranı azalır.

c) İstenilen akarsu ve rezervuarların balıklandırılması mümkün olur.

d) Müstehlik olarak istenen evsaf ve miktarda balık yetiştirilmesi sağlanır.

2. İŞLETME YERİ SEÇİMİ :

Bir alabalık işletmesi içim yer seçiminde :

a) Suyun uygun evsaf ve miktarda olmasına,

b) Kurulacak tesisin her türlü sel ve taşkın tehlikesinden uzak bulunmasına,

c) Tesisin, kolayca temin edilebilir besin kaynaklarına yakın olmasına,

d) İşletmenin kolay ulaşım imkanlarına sahip olacak şekilde, yol güzergahı civarında bulunmasına,

e) Üretilen ürünlerin, kolay satılacak satış imkanlarına sahip olmasına, öncelik verilmelidir.

*Suyun Kalitesi :

Alabalık yetiştirilmesinde, su, miktar ve kalite bakımından en önemli yeri işgal etmektedir. Alabalık yetiştirme istasyonunu besleyen suyun muhakkak surette temiz ve taze olması lazımdır.

Bilhassa enkubatörlere gelen suyun kaynak suyu ve sıcaklığının 8-12 °C
arasında olmasına dikkat edilmelidir.

Balık hayatına etki eden faktörler o kadar çoktur ki bunların her birinin tesir
derecesi hakkında kesin ve doğru bilgiler vermek güçtür. Havuzları besleyen
suyun fiziko-şimik özellikleri bakımından aşağıdaki limitler içinde bulunması
lazımdır.

CuSO₄ : Alabalıklar 0,05 mg/lt.’nin üstünde CuSO₄ ihtiva eden sulara tahammül göstermezler.

_PH       : Alabalıklar için en uygun _PH değeri 6,7-8,2 arasındadır. Bu sınırların altındaki ve üstündeki değerler tehlikelidir.

Ca       : Litrede 60-160 mg. Kalsiyum ihtiva eden sular balıkçılık için uygun sayılmaktadır.

HCO₃: Litrede 800 mg.’dan fazla bikarbonat ihtiva etmeyen sular balıkçılık için kullanılabilir.

N(azot): Daha ziyade NO₃ ve NO₂ halinde bulunur. Litrede 2-3 mg. normal bir konsantrasyondur.

NO₂   : Suda nitrat görülmesi suyun kirlenmeye başladığına işarettir.

Süspansiyon Maddesi : Sudaki süspansiyon madde miktarı 30mg./lt.’yi geçmemelidir.

Sentetik Deterjanlar : Litrede 1 mg.’nın üstündeki dozlar tehlikelidir.

Normal bir dozun üzerinde demir ihtiva eden sulardan sakınmak gerekir.

Suyun Oksijeni Ve Miktarı : Alabalık için sudaki erimiş oksijen miktarı çok
önemlidir. Suyun O₂ miktarı 7mg./lt.’den aşağı olmamalıdır. Litrede 8,5-9 mg. oksijen alabalıklar için uygun bir miktardır. Suyun kalitesi kadar kantitesi de önemlidir. Enkubasyon safhasından itibaren 12 aylık yavru balıklara kadar su ihtiyacı tablo.1’de gösterilmiştir. Bilhassa feyezana maruz yerlerde enkubatörlere elen suyu filtreden geçirmek lazımdır. 

*YER İHTİYACI

Enkubasyon safhasından itibaren yavruları 4 ve daha yukarı yaşlar için m²
olarak lüzumlu yer tablo.2’de verilmiştir.

Tablo.1

ALABALIK YETİŞTİRİLMESİNDE ADEDE GÖRE LÜZUMLU SU VE YER İHTİYACI 

SU İHTİYACI (15°C İÇİN)

Tablo.2

2.ALABALIK ÜRETİM VE YETİŞTİRME TEKNİĞİ

A.TABİİ ÜRETİM

Göl ve derelerde yaşayan alabalıklar genellikle 3 yaşından sonra erginleşir. Göl alanları Ekim-Kasım aylarında, dere alanları da Kasım-Ocak aylarında yumurtaları bırakmış olurlar. Güneyde Manavgat tarafında bulunan alabalıklar ise daha geç, Şubat-Mart aylarında yumurta bırakmaktadırlar.

Türlerine göre Ekim-Kasım ayı içerisinde olgunlaşan alabalıklar çiftler halinde gezmeye ve suyun akımına doğru hareket etmeye aşlarlar. Dişileri yumurtalarını bırakabilmeleri için kumlu çakıllı yerler ararlar. Yumurtaları tamamen olgunlaşan dişiler karınlarını kumlu çakıllı yerlere sürterek açtıkları çukurlara yumurtalarını dökerler. Bunu takiben erkeklerde bu yumurtalar üzerine spazmlarını akıtarak döllenmesini temin ederler. Suyun ısı durumuna göre kuluçka dönemi 50-70 gün devam eder.

Tabii üretimde, bu devrede zayiat çok fazladır. Zira döllenmiş yumurtalar diğer düşmanları hatta hem cinsleri tarafından yenir. Bu taktirde yumurtadan çıkan yavruların ancak %5-10’u ergin hale gelebilir. %90-95’i zayiata uğrar.

B.SUNİ ÜRETİM 

1.Suni Döllenme :

İşlenen miktarda yavru ve dolayısıyla üretim elde etmek için suni döllenmeye zaruret vardır. Aksi halde işletmeyi tam kapasite ile kullanma imkanları tabii üretimin şartlarına bağlı kalacaktır. Suni döllenmede erginleşen dişi balıklardan sağılarak alınan yumurtalar erkek balıklardan alınan spermalarla döllenirler. Bu konunun teknolojisi ayrıca aşağıda anlatılmıştır. 

2.Damızlık Miktarı :

Normal bir zayiat düşürüldükten sonra elde etmek istediğimiz yumurta sayısı ve yavru balık miktarını tayin edebilmek için damızlık adedini hesaplamak lazımdır. Ortalama olarak 1 kg. ağırlığındaki bir dişi alabalık 1,500-2,000 adet yumurta verir.

150 gramdan küçük balıkların yumurta verimi 1,500 adedi geçmez. 1,000,000 yumurta elde etmek için ortalama 750 kg. damızlık balığa ihtiyaç vardır. 

3.Erkek Ve Dişi Damızlık Nispetleri :

Normal bir döllenme için 2-3 adet dişiye bir erkek hesap edilir. Suni üretim boyunca erkeklerden birkaç defa sperma almak mümkündür.

Erkek ve dişileri bir birinden 70 derece/gün (7°C’de 10 gün, 10°C’de
7 gün gibi) ayırmak suretiyle bir erkek damızlık balıktan 3-8 defa sperma alınabilir.

Damızlık ayırma havuzlarında erkek ve dişi balıklar yan yana bulundurulursa da yumurtlama ve döl verme zamanı yaklaşınca bunları bir birinden ayırmak lazımdır.

4.Üreme Zamanı :

Çeşitli Balıkların Üreme Zamanları :

a) Türlere göre : Göl ve dere alabalıkları Ekim’den Ocak’a kadar, gök kuşaklı alabalıklar Ocak’tan Nisan’a kadar.

b) Irklara ve fertlere göre : Gök kuşaklı alabalıklardan embriyo safhasından itibaren çeşitli ıslah çalışmaları ile Kasım ayından itibaren yumurtlamaya başlayan ırklar elde edilmiştir.

c) İklim ve yere göre : Suyun ısısı rol oynamaktadır. Fariolar erken soğuyan dağlık bölge sularında erken, gök kuşaklılar ise, çabuk ısınan ova sularında ilkbaharda yumurtlarlar.

d) Suyun verimine göre : Alabalıklar akar sularda havuzlara nazaran daha erken olgunlaşırlar.

e) Sıhhatli ve sağlam balıklar diğerlerine nazaran daha erken yumurtlarlar.

5.Damızlık Seçimi Ve Kültürü Yapılacak Balık Türleri

Kültür balıkçılığına elverişli olarak yabancı türlerden Gök Kuşaklı alabalık ve yerli türlerden de s.t. magrostigma ve s.t. Abanticus vardır. Yerli alabalık türlerinin üretimi yapılacaksa 350-500 gr. ağırlığındaki dişi ve erkek damızlıklar göllerden veya derelerden yakalanarak iki tarafı kesilmiş içinden kuvvetli su akan derelere veya uzun havuzlara depo edilirler. 200 anaç balık için 100 m² havuz yeterli gelmektedir. Gök kuşaklı alabalık üretimi yapılıyorsa yumurtlamadan 2 ay önce bunların yemleri azaltılır ve erkek ve dişiler birbirinden ayrılarak 2,5 m. uzunluk, 0,75 m. genişlik, 0,80 m. derinlikteki küçük muvakkat havuzlara alınırlar. Ve binada sık sık kontrol edilerek erginleşenler hemen sağıma tabii tutulurlar.

6.Suni Döllenme Tekniği

Eskiden döllenmede sulu metot uygulanıyor ve oldukça yüksek verim alınıyordu. Bu metotta yumurtalar yarısına kadar su doldurulmuş küçük bir
kaba konuyor üzerine spermalar ilave edilip karıştırılıyordu. Şimdi kuru metot tercih ediliyor ve hemen %100’e yakın döllenme elde ediliyor. Bu metotta; yumurtalar kuru emaye bir kap içine sağılır ve üzerine ve üzerine erkek spermalar ilave edilip bir kuş tüyü ile karıştırılır. Sonra kap yarısına kadar su doldurulup 15-20 dakika bekletilir.

Döllenme olduktan sonra yumurta kabını birkaç defa su doldurup boşaltmak suretiyle süzülerek fazla spermalar ve diğer kısımlar atılırlar.

Sulu döllenme metodunda, yumurtalar su içine atıldıklarında mikrofil vasıtası ile su yumurta içine giriyor ve yumurta şişmeye başlıyor. Spermaların mikrofil vasıtası ile yumurta içine girmesiyle döllenme vuku bulur. Mikrofil kapandıktan sonra tekrar döllenme mümkün değildir.

Kuru döllenmede ise, yumurtaların etrafı spermalarla tarafından sarılır ve döllenme şansı maksimuma yükselir.

Bazı yeni bilgilere göre, olgun haldeki dişi yumurtaların sağımından evvel çıkan sıvımsı madde, yumurta ile birlikte bir kapta toplanırsa, bu sıvımsı madde spermaların hareketini kolaylaştırmakta ve döllenme şansını 2 katına çıkarmaktadır. Onun için yumurtalar kevgir veya delikli kap yerine doğrudan deliksiz leğen veya küvetlere sağılmalıdır. Döllenme esnasında şu yardımcı malzemelerin hazıra bulunması gerekmektedir :

· 25-50 cm. çapındaki 2-3 emaye kap ( iyice yıkanmış ve kurulanmış olarak )

· Kaz veya horoz tüyü

· Bozuk yumurtaları temizlemek için pens ve işe başlarken ellerin iyice kurulanması ve üste naylon veya kauçuktan bir önlük giyilmesi.

· Bir de malzemeleri koymaya ve işi yapmaya mahsus bir masa

Döllenmenin Yapılış Tarzı

Sağmak için dişi damızlık yerinden alınır. İyice kurutulmuş sağ el ile bir taraftan tutularak yukarıya doğru kaldırılır. Balığın sırtı operatöre ve karın kısmı sağma kabına dönük olarak tutulur. Boş olan sol el ile yukarıdan itibaren karın tarafı kuyruğa doğru dişlilik ofisine kadar sıvazlanarak sıkılır. Şayet yumurtalar erginse hemen fışkırarak kaba dökülür. Bu ameliye karındaki yumurtalar boşalıncaya kadar tekrar edilir.

Dişilerde yumurta sağlamak için karın tarafı sıkıştırıldığı halde erkek balıkların böğürleri sıkılır ve sıvazlanır, spermalar sağılmış yumurta yığınının üzerine sıkılır ve döllenme temin edilir. Spermalar sayısız derecede çokturlar. 1 cm³’te 10 milyon spermazoid vardır. 2 dişi yumurtasını bir erkek sperması döllemeye kafi gelmektedir.

Yukarıda tarif edildiği şekilde yumurtalar döllendikten sonra ve fazla kısımlar su berrak hale gelinceye kadar yıkandıktan sonra yumurtalar  1 veya 2 sıra halinde kuluçka kafeslerine yerleştirilir. 1 dm²’ye takriben ir sıra halinde 400-600 adet yumurta yerleştirilebilir. 60×35 cm. ebadındaki bir kuluçka kafesine 10,000 adet yumurta konabilir.

7.Enkubasyon Ve Larva Safhası :

Enkubasyon :  Yumurtaların suyun ısısına bağlı olarak açılıncaya kadar geçirdikleri kuluçka süresidir. Bu süre suyun sıcaklığına bağlı olarak 40-60 gün devam eder.

Bundan sonra larvalar çıkar ve alövinaj safhası yavrular 5-6 aylık oluncaya kadar devam eder.

8.Yavru Balıkların Beslenmesi Ve Bakımı

Yumurtadan çıkan larvalar vitellüs keselerinin ¾’ünü absorbe ettikten sonra suni gıda ile beslenmeye başlarlar. Yavruların ilk beslenmeye başladığı bu devre çok güç olup, en çok zayiat bu devrede verilir.

Bu gün modern pisikülütür tekniğinde larva safhasındaki 3-4 haftalık yavru balıkların kuluçka teknelerinde beslenmesi üzerindeki çalışmalara geniş yer verilmektedir.

Bu metot, enkubatörden çıkan larvaların doğrudan doğruya yavru bakım havuzlarına atıldığı zaman karşılanacağı suni beslenme güçlüğünden doğmuştur. Zira bu kadar küçük yaşta yavruların yeni bir ortama bütün icaplarıyla uyması ve suni beslemeye tabi tutulması güç olmaktadır.

Bu metotta, yavruların iyi yiyebileceği tabii yemden başlamak suretiyle suni yeme alıştırılarak iyi neticeler alınmaktadır.

Beslenmenin ilk devresi süresince tabii be suni yemler karışık olarak verilebilir. Bu devrede şayet mümkünse “Daphina” verilmesi çok iyi olur. Bilhassa yerli türler suni yeme çok zor alıştıkları için bu şekil tavsiye edilir. Verilen yemler, dibe çöküp kokuşma yapacağı için bazı hastalıkların oluşmasına sebep olabilir. Onun için bu tekneler her gün lastik hortumla sifon yapılarak temizlenmelidir.

BÖLÜM3

KÜÇÜK TİP ALABALIK İŞLETMESİ

1.GEREKLİ YATIRIMLAR :

Küçük tipte bir alabalık işletmesinin yatırım ( Bina, havuz, malzeme, teçhizat v.b.) ve işletme giderlerinin hesap edebilmek için önce işletmenin yıllık üretim kapasitesinin tayin etmek lazımdır. Burada m²’den ürün hesabı ile yıllık 7 ton istihsal kapasiteli bir işletme kabul edilmiştir.

a).LÜZUMLU ARAZİ MİKTARI :

Kabul edilen yıllık 7 ton kapasiteli için lüzumlu arazi miktarı 3,000 m²’dir.
Havuzların bir kısmı toprak olarak inşa edileceği için toprağın geçirimsiz olması lazımdır. Lüzumu halinde daha entansif bir işletme şekli uygulanması
halinde bütün havuzların beton olması zorluğu vardır. Toprak ve beton havuzların kendine mahsus bazı avantaj ve dezavantajları vardır.

b)LÜZUMLU SU MİKTARI :

Suyun kalitesi hakkında yukarıda gerekli bilgi verilmiştir. Yaz aylarında suyu 18-20 °C üstüne çıkmasını önleyecek ve buharlaşma açığını kapatacak şekilde yeterli miktarda olması lazımdır. Yıllık 7 ton kapasiteli bir işletme için su ihtiyacı 100lt/sn. olarak hesap edilmiştir.

c)BİNA :

Bir alabalık işletmesine hizmet edecek tesisler şu kısımlardan oluşmalıdır. Genellikle alabalıkişletmelerinde binalar iki katlı olarak yapılırlar. Zemin kat, enkubasyon salonu ve yem hazırlama depolarına tahsisi edilir. Üst kısımda büro ve yatakhane olarak kullanılır. Küçük bir laboratuar, yer vaziyetine göre alt ve üst katta olabilir.

a) Enkubasyon salonu ( kuluçka bölümü) : Yumurtaların kuluçka devresini geçireceği ve larvaların bir müddet besleneceği bu salonun loş ve kullanışlı olması, rahat ve kolay çalışmaya elverişli bulunması, elektrik aydınlatılması emniyetli, havalanması iyi, suyu temiz ve bol, dışarı iyi akması lazımdır. Enkubasyon salonunun pencereleri kuzeye bakmalı, tabanı temizlik ve kolay yıkanması bakımından beton olmalıdır. Direkt ışınlara karşı kuluçka kafeslerinin üstü tahta kapakla kapanmalıdır.

Enkubasyon salonunda yumurtaların kuluçka devresini geçireceği  4 enkubatöre ve 12 adet kuluçka kafesine ihtiyaç vardır. 35×60 cm. ebadındaki 1 adet kuluçka kafesine 10,000 adet yumurta koymak mümkündür. Enkubatörlerin boyu 2,5m., eni 35cm., yüksekliği 30-35cm. kadardır. Her enkubatör sistemi için 25-360 lt./dak. su gereklidir.

Enkubatöre gelen suyun bütün enkubasyon süresince sıcaklığı sabit olmalıdır.

Su zaman zaman bulanıyorsa muhakkak surette filtreden geçirilmelidir.

Enkubatörlere gelen suyun sıcaklığı 7-10 °C arasında olmalıdır. Suyun oksijeni 7mg./ lt.’den aşağı düşmemelidir.

Hijyen bakımından enkubasyon ve yem hazırlama odalarının ikamet yerinden ayrı olması düşünüldüğü taktirde bunların ikamet yerinden fazla uzak olmamalarına dikkat edilmelidir.

Bütün bu bölümler için 100 m² üzerine inşa edilmiş 2 katlı binaya ihtiyaç
vardır.

b) İşlerin idaresi ve satış : Sipariş ve işletme ile ilgili diğer ticari ve büro hizmetlerinin yapıldığı 2-3 odalık bir büroya ihtiyaç vardır.

c) Laboratuar : Yumurta ve yavruların ilaçlanması, hastalık teşhisi, yumurtaların enkubasyon süresinin izlenmesi için elverişli bir laboratuar gereklidir.

d) Yem hazırlama ve depo yeri : Pisikülütür istasyonuna yakın olmalıdır. İçinde yem hazırlamaya mahsus gerekli teçhizat ve makineyi ihtiva edecek büyüklükte yapılmalıdır.

e) Pisikülütür binasının dışında alet, edevat ve araçların konacağı bir hangara ihtiyaç vardır.

f) Bozulması olağan taze yemler bir serin depoda muhafaza edilmelidir. (20-30 m³)

d)HAVUZLAR :

Havuzlar balıkların larva safhasından itibaren beslenme, damızlık ve stabülasyon (damızlıkların geçici olarak bekleme ve dinlenme amacıyla kullanılmasına mahsus havuzlar) amacıyla beton veya topraktan yapılmış tesislerdir. 

1-Damızlık Balık Havuzları

Genellikle topraktan yapılmış içinden bol su geçirilen 4x25x1,5 ebadında havuzlardır. 200 adet damızlık için 100 m²’lik bir havuz gerekmektedir.

2-Stabülasyon Havuzları

Bu havuzlar, olgunlaşmaya yakın damızlıkların sık sık kontrolünü yapmaya yarayan toprak veya betondan yapılmış 2×0,75 m. ebadında 0,80 m. derinliğinde küçük havuzlardır. Damızlıkların erken olgunlaşmasını temin amacıyla bunlara bol su verilir. Bunlar da enkubasyon binasının içinde veya yakınında olup 6 adet yeterlidir.

3-Yavru Bakım e Geliştirme Havuzları

Bunlar, enkubatörlerde 4 haftasını tamamlayan yavruların 5-8 cm.’ ye ulaşıncaya kadar 4-5 ay kaldıkları beton havuzlardır. Havuzların en uygun boyutları 8×0,80 m. ve 50-60 cm. derinliktir. Bunlar için bu ebattan 22 adet
havuza ihtiyaç vardır. Bu havuzların he biri için 10 lt./dak. su lazımdır. 

4-Geliştirme Havuzları

Yılda 7 ton üretim kapasiteli bir işletme için net 1,000 m² su sathına ihtiyaç vardır. Bu havuzların derinliği hava payı hariç 1 m. olmalıdır. En uygun ebatlar 4×25 m. veya 3,5×20 m. boyutlardır. Arazinin topografik yapısına göre havuzların ebadı 4×25 m. olursa bunlardan 10 adet, 3,5×25 olursa 15 adet havuza ihtiyaç vardır.

Bu havuzlar 5-8 cm. büyüklüğündeki yavruların tüketimine sunulmak üzere, her birinin 200 grama ulaşıncaya kadar beslendikleri havuzlardır. Yavrular bu ağırlığı asgari 15-16 ayda kazanabilmektedir. Bu havuzların tümü için 100 lt./sn. suya ihtiyaç vardır.

2.İŞGÜCÜ

İşletme faaliyetleri 2-3 kişi ile yürütülebilir. Bu işle meşgul bir aile için ise dışarıdan hiçbir işçi tutmaya ihtiyaç yoktur.

3.BESLENME

Alabalık yetiştiriciliğinde suni beslenmenin önemli bir yeri vardır. Uygun bir süre zarfında uygun ağırlıkta balık elde etmek için, gıdaların, hijyenik tedbirlerle beraber, kalite ve uygun kalite bakımından en uygun ölçülerde hazırlanması lazımdır. Alabalıklara verilecek gıda, balığın yaşına, tüketim veya damızlık amacıyla büyütüldüğüne göre değişir. Larva safhası ve yavru balıklar için başlıca besin maddesi olarak karaciğer, beyin, kan ve beyaz peynir verilir. Larvalara bu yemler vitellüs kesesinin 2/3’ünü absorbe ettikten sonra verilmeye başlanır.

Besi balıkları için en uygun besinler, kıymetsiz taze deniz ve tatlı su balıkları ile taze ettir. İlave ve yardımcı besin olarak, kurutulmuş deniz balığı, kurutulmuş hayvani unlar, bağlayıcı madde olarak kurutulmuş kerevitunu, tahıl unları, patates ve bıçkı tozudur.

Eğer damızlıkların beslenmesi bahis konusu ise bunlara taze tatlı su balıkları, taze kerevit ve diğer tatlı su yumuşakçaları verilir. 

a)YEMLERİN HAZIRLANMASI

Alabalıklara verilecek gıdalar taze ve iyi hazırlanmış olmalıdır. Hiçbir şekilde kafi miktarda taze olmayan gıdalar verilmemelidir.

Balıklara verilen gıdalar muhafazası, dağıtım ve karışıma nispeti çok önemlidir. Bu işler enkubasyon binasına bitişik veya yakın, temiz, havadar, mutfak denilen yerde yapılır. Bu salonda bir masa, bir kasap bıçağı, bir et
kıyma makinesi, etleri pişirmeye ve kaynatmaya mahsus kaplar bulunur. Lüzum olmadıkça ve mecbur kalmadıkça etler pişirilmemelidir. Pişirmek icap ederse bunları 120°C sıcaklıkta 10-15 dakika süreyle pişirilmelidir.

Yavru balıklara, sığır dalaklarının lop kısmı bıçakla kazınarak verilir. Yavrular 4 cm.’ ye ulaştığı zaman artık kazınmış dalak verilmez. Doğrudan doğruya et makinesinden geçirilmiş gıdalar verilir ve yavaş yavaş diğer tamamlayıcı gıdalar ilave edilir.

Büyük balıklara verilecek balıklar kılçıklarından, etler de kemiklerinden ayrıldıktan sonra verilmelidir. Mineral maddece zengin olan küçük kılçık ve kemikler de etle beraber kıyılarak verilmelidir.

Besin olarak hayvan etleri, büyük, küçük sinir ve yağlarından ayrılmış
olarak ve içine muhtelif unlar ve kepek veya bıçkı tozu gibi bağlayıcı maddeler ilave edilerek makineden geçirilir. Yavrular için 2-4 mm., büyük balıklar için 5-8 mm.lik kıyma makinesi aynaları kullanılmalıdır.

b)BESİNLERİN MUHAFAZASI

Et veya taze balıklar buzluk veya soğuk depoda muhafaza edilmelidir. Şayet besinler kısa bir süre için muhafaza edilecekse enkubatöre gelen suda bir kap içinde, muhafaza edilebilir.

c)BESİNLERİN TERKİBİ VE BAZI YEM FORMÜLLERİ

Balıklara verilecek gıdaların terkibinde, onların gıda değeri ile birlikte ekonomik düşünceler de rol oynar. Terkip ve nispetler, maksada ve ekonomik düşüncelere göre geniş ölçüde değişir.

4-5 haftalık genç yavrulara safa dalak eti verilir.

Viesner’e göre 4-5 cm. boyundaki yavru balıklara verilecek en iyi gıda karışım formüllerinden iki tanesi aşağıdadır :

A)% 40 dalak eti

% 50 deniz balığı

% 10 bıçkı tozu

B) % 33 beyaz peynir

% 33 kan

% 33 kerevit unu

Diğer önemli gıdalardan birisi de akciğer ve beyindir. Bu gıdalar yüzücü özelliği dolayısıyla yavrular tarafından kolayca yenebilir.

Suni yemlerle birlikte Daphina gibi planktonik organizmalar da zaman zaman yavrulara verilmelidir. Bu organizmalar kepçeler vasıtasıyla zengin göl ve bataklıklardan toplanır veya suni olarak yetiştirilebilir.

Alabalıkların başlıca gıdasını teşkil eden bu balık ve etlere daima % 10-20 oranında dokuları bağlayıcı veya sıkıştırıcı maddeler ilave edilir. (et unu, balık unu, kerevit nun, patates rendesi gibi)

Bu maddeler, yemlerin kolay olarak hazırlanmasını ve balıklar tarafından kolayca yakalanmasını sağlar. Ayrıca hazmı kolaylaştırır.

İkinci yıl alabalık beslenmesi yani porsiyonluk için Scaeperclaus tarafından tavsiye edilen 3 gıda karışım formülü :

a) % 67 mezbaha artıkları % 33 aynı oranda balık unu ve karışığı

b) % 50 deniz balığı % 30 balık unu % 10 kurutulmuş kerevit % 10 pirinç unu

c) Son üç madde karıştırılarak et makinesinden geçirilir ve evvelce makineden geçirilmiş balık etine karıştırılır. Bu karışıma kan da ilave edilebilir.

d) ARENS tertibi % 25 çavdar unu % 25 kurutulmuş kerevit unu % 25 balık unu % 25 et unu

Son iki madde yerine taze yem ilave edilebilir. Taze yemler kaynatılır ve içerisine az miktarda süt veya kan konabilir. Bu terkip küçük yavrulara da uygun gelir.

Balıklar çeşitli büyüklükte palet veya granül halinde kuru yemlerle de beslenir. Bu taktirde haftada en az 2 gün taze yem verilmelidir.

d)GIDALARIN DAĞILIMI VE GÜNLÜK BESİN TABLOSU

Alabalık yetiştiriciliğinde suni gıdalar muntazam aralıklarla dikkatlice ve sık sık verilmelidir.

Besinlerin dağıtılmasında dikkat edilecek hususlar ve kurallar şunlardır :

a) Balıklara verilen besin maddeleri havuzun dibine varmadan balıklar tarafından tamamen yenmiş olmalıdır. Bu sebeple dağıtımda günlük yem miktarı bir defaya sıkıştırılmamalıdır.

b) Dağıtılacak yem miktarı önceden sağlıklı olarak tespit edilmelidir.

c) Balıklara yiyebilecekleri miktar yem verilmelidir. Normal yemlemelerde büyüme çabuk olur. Şayet ihtiyaçtan fazla yem verilirse
besinden çıkan hastalıklar ortaya çıkabilir. Eğer hastalık görülürse suni yemlemeye 8-15 gün ara verilmelidir.

Balıklara verilecek günlük besin miktarını gıdaların çeşidine balıkların boyuna ve günün sıcaklığına bağlı olarak değişir.

Balığın yem yemesinde sıcaklık önemli bir rol oynamaktadır. Umumiyetle alabalık yetiştirilmesinde sıcaklık, 10-17 °C arsında tutulursa en iyi sonuç alınır.

Schaeperclaus muhtelif sıcaklık derecelerinde balıklara verilecek yem miktarlarını şöyle tespit etmiştir.

4.YATIRIM TUTARI

a)SABİT YATIRIM TUTARI

1-Etüd Ve Proje Giderleri

Fizibilite raporu ve mühendislik ve müşavirlik hizmetlerinin tamamı için 200,000,000,000 T.L. temin edilmiştir. 

2-Arazi Bedeli

Yıllık 7 ton üretim kapasiteli bir alabalık işletmesi için 3,000 m² arazi yeterli gelmektedir.

3,000×20,000,000 =60,000,000,000 T.L.

3-İnşaat İşleri

Yavru bakım ve geliştirme havuzları beton geliştirme havuzları toprak olacağına göre :

Bina 100m² x 4,000,000,000 = 400,000,000,000 T.L.

Havuzlar                                = 375,000,000,000 T.L.

Yem deposu                           = 125,000,000,000 T.L.

Garaj ve hangar                     =   80,000,000,000 T.L.

TOPLAM                             = 980,000,000,000 T.L.

4- Makine Ve Teçhizat

4 enkubatör x 1,000                             =  25,000,000,000 T.L.

20 adet kuluçka makinesi =    6,000,000,000 T.L.

laboratuar malzemesi +teçhizat           =  60,000,000,000 T.L.

TOPLAM =  91,000,000,000 T.L.

5-Genel Giderler

Ücretler, işçilikler, muharebe v.b. işletme alınıncaya kadar geçen süre için 30,000,000 T.L. tahmin edilmiştir.

6-Beklenmeyen Giderler

Yatırım safhasında beklenmeyen giderler için 60,000,000,000 T.L. öngörülmüştür.

YATIRIM TUTARI

b)İŞLETME SERMAYESİ

İşletmenin nakit ihtiyacını karşılamak için 980,000,000,000 T.L. hesap edilmiştir.

5.İŞLETME DÖNEMİ BİLGİLERİ

a)SATIŞ GELİRLERİ

b)İŞLETMEGİDERLERİ

1.Su :

80 lt./sn. debili suya ihtiyaç vardır. Bu tip işletme suya ayrıca para ödemeyecektir.

2.Yumurta Bedeli :

Yıllık verim için ilk üç sene, damızlık elde edinceye kadar, dışarıdan döllenmiş yumurta alınması öngörülmüştür. Ve 14,000 yumurta için 30,000,000,000 T.L. bedel hesap edilmiştir.

3.Yem Masrafları :

1 kg. alabalık elde edebilmek için 4 kg.lık yem verilmesi gerekmektedir. İlk yıl :

  5,000 x 4 = 20,000 kg. 20,000 x 2,000,000 T.L./kg. = 40,000,000,000 T.L.

4.Personel Ve İşçilik :

1 personel
500,000,000 T.L./ay x 12         = 6,000,000,000 T.L.

1 vasıfsız
işçi 300,000,000 T.L./ay x 12    = 3,600,000,000 T.L.

TOPLAM                                                     9,600,000,000 T.L.

Aile işletmesi olursa ücret ödeme söz konusu değldir.

5.Amortismanlar :

İşletmenin amortismanları ilk beş yıl için 80,000,000,000 T.L. olarak hesaplanmıştır.

6.Bakım Onarım :

İşletme dönemi sonunda havuzların tamamen boşaltılıp ilaçlanması ve gübrelenmesi için ilk 5 yıl 1,600,000,000, sonraları 2,600,000,000 T.L.’lık masraf yapılacağı hesap edilmiştir.

7.Genel Giderler :

 İşletme döneminde, muharebe, sigorta, kırtasiye v.b. masraflar için 50,000,000,000 kadar bir gider düşünülmüştür.

8.Beklenmeyen Giderler :

Beklenmeyen giderler ise 5,000,000,000 T.L. olarak belirlenmiştir.

9.Satış Masrafları :

Muhafaza, buzlama ve nakliye masrafları için 4,000,000 T.L./kg. hesaplanmıştır.

                                   5,000 x 4,000,000,000 = 20,000,000,000 T.L.

Not : İşletme dönemi bilgileri Tablo.4’te verilmiştir.

6.KAR :

İşletmenin karlılığı %18-20 arasındadır. Bu oran 5. yıldan sonra % 29’u bulacaktır.

Tablo.3 (1,000,000,000)

PERFORMA GELİR-GİDER TABLOSU