Lipidler ve Lipoprotein Metabolizması
LİPİDLER VE LİPOPROTEİN METABOLİZMASI
Lipidler
Hormon ve hormon öncülleri
Sindirimde yardımcı
Enerji depolanması ve metabolik yakıt
Biyolojik zarların yapısal ve fonksiyonel bileşenleri olarak
Yalıtım oluşturarak sinir iletisinde veya ısı kaybını önlemede
Lipitlerin Sınıflandırılması
Triaçilgliseroller
Fosfolipidler
Sfingolipidler
Steroidler
Glikolipidler
Yağ asitleri
Diyetle Alınan Lipidlerin Sindirim, Emilim, Salgılanma ve Kullanılması
Yetişkin kişi günde 60-150 g yağ alır.
– Triaçilgliseroller
– Fosfolipidler
– Kolesterol
% 90’nından fazlası triaçilgliseroldür
Geri kalan miktar kolesterol esterleri, fosfolipidler ve esterleşmemiş (serbest) yağ asitleri oluşturur.
Sindirimi
Sindirim midede başlar.
Aside dayanıklı lipaz (lingual lipaz) tarafından katalize edilir. Bu enzim lipid-su ara yüzeyindeki triaçilgliserolleri parçalar.
Kısa veya orta zincirli yağ asitleri içeren triaçilgliserolleri gastrik lipaz tarafından parçalanırlar (nötr pH’da aktiftir)
Genel olarak bakıldığında, yetişkinlerde lipidlerin sindirimi ağız ve midede hemen hemen hiç gerçekleşmez.
Bu yüzden lipidler ince barsağa kadar neredeyse
tamamı sağlam olarak ulaşır.
İnce barsakta lipidlerin enzimatik yıkımı
Triaçilgliseroller, kolesterol esterleri ve fosfolipidler pankreas enzimleri tarafından enzimatik olarak parçalanırlar.
Pankreatik lipaz tarafından triaçilgliserollerin 1. ve 3. C’nuna bağlı yağ asitleri uzaklaştırılır. Hidrolizin başlıca ürünleri 2 monoaçilgliserol ve serbest y.a dir.
Kolesterol esterleri kolesterol esteraz tarafından hidroliz edilirler böylece kolesterol ve serbest y.a’ri meydana gelir.
Fosfolipid yıkımı: pankreas sıvısı fosfolipaz A2’nin önenzimi açısından zengindir. Fosfolipaz A2, fosfolipidin 2. C’nuna bağlı yağ asidini ayırır böylece lizofosfolipid oluşur. 1. C’na bağlı yağ asidini ise lizofosfolipaz tarafından koparılır böylece bir gliserilfosforil oluşur. Oluşan baz feçes yoluyla atılabilir veya ileri yıkıma uğrar ve sonra absorbe edilir.
Lipidlerin barsak mukoza hc’ri tarafından emilmesi
Serbest y.a, serbest kolesterol ve 2-monoaçilgliserol diyetsel lipidlerin yıkılımının başlıca ürünleridir. Safra tuzları ile karışık miçeller oluştururlar.
Karışık miçeller lipid emiliminin başlıca yeri olan barsak mukoza hc’rinin fırçamsı kenar membranına yaklaşırlar ve orada lipidler hareketsiz su tabakasına geçerler ve absorbe edilirler.
…
