SUNUM PLANI

Gıda Katkı Maddelerinin Tarihçesi

Gıda Katkı Maddesinin Tanımı

Gıda Katkı Maddelerinin Kullanım Amaçları

Gıda Katkı Maddelerinde Yasal Olmayan Uygulamalar

Gıda Katkı Maddeleriyle İlgili Yasal Düzenlemeler

Gıda Katkı Maddelerinde Toksikolojik Değerlendirme

Gıda Katkı Maddelerinin Sınıflandırılması

Küreselleşme ve Gıda Güvenliği

Sonuç ve Öneriler

Günümüzde tüketiciye sunulan gıdaların ¾Günümüzde tüketiciye sunulan gıdaların birçoğu kimyasal madde içermektedir. birçoğu kimyasal madde içermektedir. ¾Bu kimyasal maddelerden çoğu gıdanın ¾Bu kimyasal maddelerden çoğu gıdanın doğal bileşenleri olup, karbonhidratlar, doğal bileşenleri olup, karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler ve mineraller yağlar, proteinler, vitaminler ve mineraller olarak sınıflandırılmaktadırlar. olarak sınıflandırılmaktadırlar.

Bu doğal bileşenlerin yanı sıra gıdalara istenilerek katılan veya istenilmediği halde bulaşan birçok kimyasal maddeler de vardır.

Odun Tuz tütsüsü (M.Ö. 3000) (M.Ö. 900) bilinen en eski katkı kullanma yöntemleri

TARİHÇESİ M.Ö. 50. yy’da Orta Çağda tuz, odun tütsüsü tuz, tütsü ve nitrat ve baharat

Mısırlılar ilk kez gıda boyalarını kullanm ışlardır ¾ Mısırlılar ilk kez gıda boyalarını kullanm ışlardır ( 3500 yıl kadar önce) ( 3500 yıl kadar önce) ¾ 1856’ da “Aniline Purple” yapay boya maddesi ¾ 1856’ da “Aniline Purple” yapay boya maddesi kullanılması kullanılması ¾ 19. yy’ da gıda katkı maddelerinin kullan ılması ¾ 19. yy’ da gıda katkı maddelerinin kullan ılması (Sanayileşme; benzoik asit, sodyum karbonat, (Sanayileşme; benzoik asit, sodyum karbonat, sakkarin kullanılması) sakkarin kullanılması)

Tarihsel süreç içinde katkı maddeleri her ¾Tarihsel süreç içinde katkı maddeleri her zaman yararlı amaçlar için kullan ılmamıştır. zaman yararlı amaçlar için kullan ılmamıştır. ¾Bu dönemlerde katkıların zararlı veya ucuz ¾ Bu dönemlerde katkıların zararlı veya ucuz dolgu maddeleri olarak kullanımlarını önlemek dolgu maddeleri olarak kullanımlarını önlemek amacıyla yasalar çıkarılmıştır. amacıyla yasalar çıkarılmıştır.

beyaz toz boraks beyaz toz boraks formaldehit formaldehit

Gelişen teknoloji; gıda saklama yöntemlerinin ¾Gelişen teknoloji; gıda saklama yöntemlerinin de geliştirilmesine etki etmiştir. de geliştirilmesine etki etmiştir. ¾Katkı maddelerinin duyusal veya teknolojik ¾ Katkı maddelerinin duyusal veya teknolojik karakterlerini geliştirmek amacıyla karakterlerini geliştirmek amacıyla kullanılmıştır. kullanılmıştır.

Gıda katkı maddelerinin dünya pazar ı ¾Gıda katkı maddelerinin dünya pazar ı 1900’lü yıllarda 10 milyar dolardır. 1900’lü yıllarda 10 milyar dolardır. ¾21. yüzyılda bu pazarın daha da ¾21. yüzyılda bu pazarın daha da büyümesi beklenmektedir. büyümesi beklenmektedir.

Tek başına gıda olmayan ancak gıdalara üretim, işleme, depolama veya ambalajlama gibi aşamalarda katılan madde veya madde karışımları

Belirli bir amaçla kullanımları sonucunda direkt veya indirekt şekilde gıdanın bileşeni haline gelen veya karakteristiklerini değiştiren maddeler

“ Tek başına gıda olarak kullanılmayan ve gıdanın tipik bir bileşeni olmayan besleyici değeri olsun veya olmasın,imalat,işleme, hazırlama,uygulama,paketleme, ambalajlama,taşıma,muhafaza ve depo aşamalarında,gıdalara teknolojik amaçla katılan yada bu gıdaların içinde veya yan ürünlerinde doğrudan veya dolaylı olarak bir bileşeni haline gelen veya bunların karakteristiklerini değiştiren maddeler”

Bu tanım ; Bu tanım ; Gıdalara istenilmediği halde Gıdalara istenilmediği halde bulaşan kontaminantları bulaşan kontaminantları veya veya besleyici kaliteyi arttırmak besleyici kaliteyi arttırmak amacıyla katılan amacıyla katılan maddeleri maddeleri içermemektedir. içermemektedir.

GIDA KATKI MADDELERİNİN KULLANIM AMAÇLARI Gıdaların raf ömrünün uzatılması ¾Gıdaların raf ömrünün uzatılması ¾Gıdaların duyusal özelliklerinin geliştirilmesi ¾Gıdaların duyusal özelliklerinin geliştirilmesi ¾Gıda, kalite karakteristiklerinin korunması ¾Gıda, kalite karakteristiklerinin korunması ¾Gıda hazırlanmasında yardımcı olarak ¾Gıda hazırlanmasında yardımcı olarak ¾Besleyici değerin korunması ¾Besleyici değerin korunması

GIDA KATKI MADDELERİNDE  YASAL OLMAYAN UYGULAMALAR  ,Kötü kalitede veya bozulmuş gıdayı maskeleme, gıdaları hatalı işleme, taklit gıda yapımı ve tüketiciyi aldatma ,Ürünün besleyici değerini azaltma ,İstenilen etkiyi oluşturacak teknik miktardan fazla kullanma ,Katkıların yerini tutabilecek işleme ve ambalaj tekniklerine uymama

GIDA KATKI MADDELERİNİN KULLANIMIYLA İLGİLİ ÇALIŞMALAR VE DÜZENLEMELER † Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (Food and Agriculture Organization-FAO), † Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), † Bu konuda uluslar arası bir örgüt olmasa da ABD’nin Gıda ve İlaç İdaresi (Food and Drug Administration- FDA)

GIDA KATKI MADDELERİ İLE  İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER  Uluslar Arası Uluslar Arası Gıda Kodeksi Gıda Kodeksi Komitesi(CAC) Komitesi(CAC) Birleşik Birleşik Gıda Katkı ve Gıda Gıda Katkı ve Gıda Kontamimantları Katkıları Kontamimantları Katkıları Kodeksi Uzman Kodeksi Uzman Komitesi(CCFAC) Komitesi (JECFA) Komitesi(CCFAC) Komitesi (JECFA)

GIDA KODEKS KOMİSYONU (Codex Alimentarius Comission- CAC). Gıdalarla ilgili standartları oluşturur ve düzenlemeleri yapar, konuyla ilgili dökümanları hazırlar.

GIDA KATKI VE KONTAMİMANTLARI  KODEKSİ KOMİTESİ (CCFAC) (CCFAC) VGıda katkıları ile ilgili s ınırlamalar getirmek ve bu VGıda katkıları ile ilgili s ınırlamalar getirmek ve bu maddelerin gıdalarda bulunmasına izin maddelerin gıdalarda bulunmasına izin verebilecek maksimum miktarlarını belirlemek verebilecek maksimum miktarlarını belirlemek

BİRLEŞİK GIDA KATKILARI UZMAN KOMİTESİ-JECFA KOMİTESİ-JECFA (Joint FAO/WHO Expert Committee On Food Additives) (Joint FAO/WHO Expert Committee On Food Additives) ☯Gıdalardaki toksikolojik değerlendirmeleri ☯Gıdalardaki toksikolojik değerlendirmeleri yaparak katkı maddelerinin listelerini haz ırlamak yaparak katkı maddelerinin listelerini haz ırlamak ☯Gıdalarda katkı maddelerinin analizleri ile ilgili ☯Gıdalarda katkı maddelerinin analizleri ile ilgili yöntemleri geliştirmek yöntemleri geliştirmek ☯Uzman kişilerden oluşmaktadır. ☯Uzman kişilerden oluşmaktadır.

JECFA A GRUBU Kullanımda olan gıda katkı maddeleri 1. Tüm değerlendirmeleri yapılmış ve günlük alınabilecek dozları (ADI-acceptable daily intake) belirlenmiş kullan ımına izin verilmiş olanlar, 2. Değerlendirmeleri henüz tamamlanmamış ancak günlük alınabilecek dozları belirlenerek geçici olarak kullanıma izin verilmiş olanlar

JECFA B GRUBU Bu gruptaki maddelerin değerlendirmeleri tamamlanmamıştır. 1. Değerlendirmelere başlanmış ancak günlük alınabilecek dozları belirlenmemiş olanlar, 2. Değerlendirmeye alınması için bekleyen maddeler yer almaktadır.

JECFA C GRUBU Toksikolojik araştırmalar sonucunda insan sağlığı üzerinde etkileri nedeniyle kullanımına izin verilmeyen veya sınırlı koşullarda ve miktarlarda kullanımına izin verilen sakıncalı maddeler.

Spesifikasyonlar mg /kg vücut ağırlığı VSpesifikasyonlar mg /kg vücut ağırlığı başına günlük alınabilecek miktarlar JECFA başına günlük alınabilecek miktarlar JECFA tarafından değerlendirilir. tarafından değerlendirilir. VFAO ve WHO raporlarında yayınlanır. VFAO ve WHO raporlarında yayınlanır. VINS belirler. VINS belirler.

ÜLKEMİZDE  Ülkemizde katkı maddeleri ile ilgili 1983 yılında † Ülkemizde katkı maddeleri ile ilgili 1983 yılında SSYB tarafından bir yönetmelik çıkarılmış. SSYB tarafından bir yönetmelik çıkarılmış. † 1997’ de Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Türk Gıda † 1997’ de Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği (TGKY) çıkarmış. Kodeksi Yönetmeliği (TGKY) çıkarmış. † E Kodları bu kodeks tarafından açıklanmıştır. † E Kodları bu kodeks tarafından açıklanmıştır.

ÜLKEMİZDE YASAL SÜREÇ † Hititler’de 3500 yıl öncesine “Komşunun etini zehirleme”, “Komşunu aldatma” † 1485 Fatih Sultan Mehmet † 1501 Sultan II. Beyazıt † 1930 cumhuriyet dönemi 1593 sayılı “Umumi Hıfzısıhha Kanunu” yetkili merci Sağlık Bakanlığı ve 1580 sayılı “Belediye Kanunu”(nüfusu 10,000üzeri belediyelerin Sağlık Bakanlığı sorumluluğunda gıda kontrolü yapabilecekleri)

1942 “Gıda Nizamnamesi”(SB) † 1952 “Gıda Maddeleri Tüzüğü”(SB) † 1972 “Gıda İşleri Genel Müdürlüğü”(Tarım Köy işleri Bakanlığına yetki)(sonra kapatılıyor) † EK 2 ile gıda konusunda yetkilendirilen Ticaret, Sanayi, Gümrük ve Tekel, Adalet ve İçişleri bakanlıkları ile, Standartlar Enstitüsü, Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlıkları…… hizmet açısından yoğun bir ikilem ve kargaşa

1995 –560 sayılı Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair KHK(SB) † 2004- 560 sayılı yasa 5179 olarak yasalaşmış (Yetki Tarım ve Köy işleri Bakanlığını verilmiştir) Gıda mevzuatının etkin ve verimli olarak yürürlüğe konması, uzun yıllardan bu yana yaşanan kargaşaya nokta koymak yönünden, gerekli ve önemlidir.

“Her madde zehirdir, zehir ile zehir olmayanı ay ıran dozdur” Paracelsus

GIDA KATKI MADDELERİNDE  TOKSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME  Tavsiye edilen dozlardan daha yüksek 0 Tavsiye edilen dozlardan daha yüksek miktarlarda kullanıldıklarında toksik etki miktarlarda kullanıldıklarında toksik etki oluşturmaktadırlar. oluşturmaktadırlar.

Toksikolojik değerlendirme uluslar arası Toksikolojik değerlendirme uluslar arası boyutta ele alınmaktadır. boyutta ele alınmaktadır. „Akut „Akut „ Genetik „ Genetik „ Farmakokinetik „ Farmakokinetik „ Mutajenik „ Mutajenik „ Karsinojenik „ Karsinojenik

CAC ve JECFA tarafından yapılan CAC ve JECFA tarafından yapılan toksikolojik değerlendirmede madde ile ilgili toksikolojik değerlendirmede madde ile ilgili NOAEL değeri saptanır. NOAEL değeri saptanır. NOAEL: Diyette çeşitli NOAEL: Diyette çeşitli konsantrasyonlarda yer alabilen bir konsantrasyonlarda yer alabilen bir maddenin daha yüksek dozlarda toksik maddenin daha yüksek dozlarda toksik etkiye neden olmayacak minimum doz. etkiye neden olmayacak minimum doz. ADI: (Kabul edilebilir Günlük Alım) ADI: Bir insanın söz konusu katkıyı günlük Bir insanın söz konusu katkıyı günlük olarak tüketebileceği miktar olarak tüketebileceği miktar (Yaş ve Kilo) (Yaş ve Kilo)

CAC ‘ye göre (1992) CAC ‘ye göre (1992) 8Kalınlaştırıcılar 8Kalınlaştırıcılar 8Koruyucular 8Koruyucular 8Köpürtme ajanları 8Köpürtme ajanları 8Köpürtmeyi önleyici ajanlar 8Köpürtmeyi önleyici ajanlar 8Lezzet arttırıcılar 8Lezzet arttırıcılar 8Nem vericiler 8Nem vericiler 8Parlatma ajanları 8Parlatma ajanları

CAC ‘ye göre (1992) CAC ‘ye göre (1992) 8 Renklendiriciler 8 Renklendiriciler 8Renk stabilizasyon ajanları 8Renk stabilizasyon ajanları 8Sıkılaştırıcı ajanlar 8Sıkılaştırıcı ajanlar 8Stabilizörler 8Stabilizörler 8Tadlandırıcılar 8Tadlandırıcılar 8Topaklanmayı önleyiciler 8Topaklanmayı önleyiciler 8Un işleme ajanları 8Un işleme ajanları

CAC ‘ye göre (1992) CAC ‘ye göre (1992) 8Antioksidanlar 8Antioksidanlar 8Asitler 8Asitler 8Asitliği düzenleyiciler 8Asitliği düzenleyiciler 8Emülgatörler 8Emülgatörler 8Emülsifiye edici tuzlar 8Emülsifiye edici tuzlar 8Hacim attırıcılar 8Hacim attırıcılar 8İtici gazlar jelleştirme ajanları 8İtici gazlar jelleştirme ajanları 8Kabartma ajanları 8Kabartma ajanları

ANTİOKSİDANLAR Gıdada yağ ac ılaşması ve renk değişimleri gibi Gıdada yağ ac ılaşması ve renk değişimleri gibi oksidasyon reaksiyonları oksidasyon reaksiyonları sonucunda oluşan sonucunda oluşan bozulmaları bozulmaları önleyerek, önleyerek, raf ömrünü uzatır. raf ömrünü uzatır. (askorbik asit vb) (askorbik asit vb)

ASİTLER VE ASİTLİĞİ DÜZENLEYİCİLER Asitliği artırıp sıvının Asitliği artırıp sıvının sahip olduğu hidrojen sahip olduğu hidrojen iyonu konsantrasyonunu iyonu konsantrasyonunu düşürerek tat şiddetini düşürerek tat şiddetini artırırlar. Asetik asit.. artırırlar. Asetik asit.. Gıdanın asitliği veya Gıdanın asitliği veya alkaliliğini değiştirir. alkaliliğini değiştirir.

EMÜLGATÖR Gıdada yağ ve su Gıdada yağ ve su gibi birbiri ile gibi birbiri ile karışmayan iki karışmayan iki veya daha fazla veya daha fazla fazın karışmasını fazın karışmasını sağlar. sağlar. (lesitin, sorbitan (lesitin, sorbitan monostearat vb.) monostearat vb.)

EMÜLSİFİYE EDİCİ TUZ  Yağ ve suyun Yağ ve suyun birbirlerine birbirlerine karışımını sağlar. karışımını sağlar. (plastikleştirici) (plastikleştirici)

İTİCİ GAZ Gıdanın içinde Gıdanın içinde bulunduğu kaptan bulunduğu kaptan dışarı f ırlamasını dışarı f ırlamasını sağlayan hava sağlayan hava dışında bir gaz dışında bir gaz

JELLEŞTİRME AJANI Gıdaya jel Gıdaya jel oluşumu ile oluşumu ile doku doku kazandırır. kazandırır. (keçi boynuzu zamkı, (keçi boynuzu zamkı, pektin vb) pektin vb)

KABARTMA AJANI Gaz açığa çıkararak Gaz açığa çıkararak hamurun hacmini hamurun hacmini arttırır. arttırır.

KORUYUCU(Antimikrobiyal maddeler ) (Antimikrobiyal maddeler Gıdada Gıdada mikroorganizmalar mikroorganizmalar nedeniyle oluşan nedeniyle oluşan bozulmaları önleyerek bozulmaları önleyerek raf ömrünü raf ömrünü arttırır.(benzoik asit ve arttırır.(benzoik asit ve sodyum-potasyum tuzları..) sodyum-potasyum tuzları..)

NEMLENDİRİCİLER Nem emici ve tutucu olarak işlev görürler.. Özellikle kurutulmuş meyve endüstrisinde kullanılırlar. (gliserin, sorbit, propilen glikol…)

KÖPÜRTME ve KÖPÜRTMEYİ ÖNLEYİCİ AJAN Sıvı veya kat ı bir g ıda Sıvı veya kat ı bir g ıda içerisinde gaz fazının içerisinde gaz fazının oluşumunu veya tekdüze bir oluşumunu veya tekdüze bir şekilde dağılımını sağlar. şekilde dağılımını sağlar. Köpürtmeyi önleyici ajan ise Köpürtmeyi önleyici ajan ise köpürmeyi önler veya azaltır. köpürmeyi önler veya azaltır.

LEZZET ARTTIRICI Gıdadaki mevcut tat ve/veya kokuyu arttırır. Gıdadaki mevcut tat ve/veya kokuyu arttırır. Doğal olanlar (baharatlar, zencefil, karanfil, vanilya..) Doğal olanlar (baharatlar, zencefil, karanfil, vanilya..) Sentetik olanlar (aldehitler, esterler, alkoller …) Sentetik olanlar (aldehitler, esterler, alkoller …)

PARLATMA AJANI Gıdanın dış Gıdanın dış yüzeyinde yüzeyinde parlak bir parlak bir görünüm veya görünüm veya koruyucu bir koruyucu bir tabaka tabaka oluşturur. oluşturur.

RENKLENDİRİCİ Gıdaya renk kazandırır veya rengini onarır. Gıdaya renk kazandırır veya rengini onarır. alkolsüz içecekler, şekerlemeler, dondurmalar, alkolsüz içecekler, şekerlemeler, dondurmalar, pelteler, unlu ürünler, yapay toz içecekler, sakızlar, pelteler, unlu ürünler, yapay toz içecekler, sakızlar, gofret-bisküvi ve kremalar gofret-bisküvi ve kremalar

RENKLENDİRİCİ Sentetik boyar maddeler, çoğunlukla petrolden üretilmektedirler ve toksik etkileri yüksektir (eritrosin, indigotin, sunset yellow, tartrazin vb.) † Doğal/bitkisel veya hayvansal kaynaklı boyar maddeler (safran, klorofil, zerdaçal, vb.) † Anorganik boyar maddeler, toksik etkileri yüksek olduğundan kullanımları s ınırlıdır (demir oksitleri, karbon siyahı vb.)

RENK STABİLİZASYON AJANI Gıdanın rengini stabilize eder, Gıdanın rengini stabilize eder, kalıcılığını sağlar kalıcılığını sağlar

TATLANDIRICI Şeker olmayan bir Şeker olmayan bir madde olup,gıdaya madde olup,gıdaya tatlı tat verir. tatlı tat verir. (herhangi bir kalori (herhangi bir kalori katmadan katmadan tatlandırırlar) tatlandırırlar)

TOPAKLANMAYI ÖNLEYİCİ Gıdanın partiküllerinin birbirine Gıdanın partiküllerinin birbirine yapışmasını önler. yapışmasını önler. (Aluminyum silikat, (Aluminyum silikat, trikalsiyum fosfat …) trikalsiyum fosfat …)

UN İŞLEME AJANI  Unun pişme kalitesini veya Unun pişme kalitesini veya rengini düzeltir. rengini düzeltir.

Gıda katkı maddelerini Tarım ve diğer genel politikalardan ayrı düşünmek mümkün değildir

KÜRESELLEŞME VE GIDA GÜVENLİĞİ Gıda güvenliği, Gıdanın üretiminden tüketimine kimyasal, fiziksel, duyusal,biyolojik özelliklerini koruyarak sağlıklı ve güvenilir bir şekilde tüketiciye ulaştırılması bütünü Gıda güvenliği önlemleri ise tüketicilerin istenmeyen risklere karşı korunmas ınıdır.

KÜRESELLEŞME VE GIDA † GATT’ ı Dünya Ticaret Örgütü ‘ ne dönüştüren DTÖ anlaşması(1993-1995), † DTÖ ile Tarım Anlaşması, Sağlık ve Bitki Sağlığı Anlaşması-SPS (1995), † Türkiye AB -Gümrük Birliği anlaşması(1996), † GÜ’ lerin taahhütlerine, uymamaları, Böylece, GYÜ grubunda tarımsal üretim yapısı bozulmuş ve gıda ithalatına bağımlılıkları artmıştır, † Uluslararası ticarette SPS önlemleri önemi, SPS limitlerine aykırılık nedeni ile ihracatta (kuru üzüm, yer fıstığı, kırmızı biber vd) sorunlarla karşılaşılması,

KÜRESELLEŞME VE GIDA GÜVENLİĞİ † DTÖ, IMF, DB’nın Türkiye’ye dayatmaları, † Karlılık yaklaşımı, † Destek kısıtlamaları, † kota uygulamaları, † Özelleştirmeyi meşrulaştırmaları( KİT, Et-Balık Kurumu gibi) Tarımsal üretimde giderilmesi olanaksız tahribat yapmıştır

KÜRESELLEŞME VE GIDA GÜVENLİĞİ †Nüfus artışı ve eşitsizliği “Gıda güvenliğini” dünyanın en önemli sorunu haline getirmiş, †Tarım ve gıda günümüzün en stratejik sektörleri olmuş, †Küreselleşme olgusu içerisinde çok uluslu tekeller güç kazanmış, †Gelişmiş ülkelerin tar ım ve gıda üzerindeki hakimiyet kurma istekleri artmış, †Bilim ve teknolojideki baş döndürücü gelişmeler…

KÜRESELLEŞME VE GIDA GÜVENLİĞİ † Dünya ticaretinde gıda katkı maddelerinin önemli potansiyel bir istihdam alanı olması, † Ülkemizde çok az işletme bulunması ve gıda katkı maddelerinin ağırlıklı olarak ithal edilmesi, † Gıda sanayinin gelişmesini belirleyen en önemli etken tarımdan yeterli miktarda ve uygun kalitede hammaddeyi sürekli olarak sağlayabilme, † Bunun koşulu ise; üretim deseninin ve üretim hedeflerinin belirlenmesi ve buna ulaştıracak araçların etkili bir biçimde kullanılmasıdır. Kısaca, ulusal bir tarım politikasının uygulanmasıdır.

KÜRESELLEŞME VE GIDA †Somali’de ortaya çıkan kıtlıkta iklimsel değişkenlerden çok, gıda güvenliğini tehdit eden ve ulusal gıda tarımını tahrip eden küresel insan yapımı bir kıtlığın yaşanması, †IMF’nin dayattığı 1981 develüasyonu çiftçi topluluklarının yoksullaşmasına yol açarken en verimli tarım arazileri bürokratlar, subaylar, tüccarlar tarafından ele geçirilmiş(Peru, Bolivya, vd) Küçük çiftçi yok olmuştur.

Gelişmekte olan dünyada pek çok Somali vardır Somali’de uygulanan ekonomik reform paketi 100’den fazla gelişmekte olan ülkede uygulananlarla aynıdır.

SONUÇ Rekabeti ve satışı art ırmak için gıda katkı maddelerinin teknolojik gelişmelerle birlikte kullanımındaki farklılaşmalar bir çok tehlikeyi de beraberinde getirmektedir.

SONUÇ insanlar sağlığı üzerinde †Allerjik †Kanser yapıcı †Mutajenik †Teratojenik etkiler

SONUÇ Gıda sanayi †Tarımsal üretim, katma değer, yeterli beslenme, istihdam yaratma ve döviz sağlama vb açılardan ulusal ekonomiye önemli katkılarda bulunan, †Nüfusunun yaklaşık yarısı köylerde yaşayan, kişi başına yıllık geliri 3400 USD dolayında olan ve borç sarmalında bocalayan Türkiye’ nin kalkınması aç ısından stratejik önem taşımaktadır.

ÖNERİLER Yapılması gereken † Açlığın başta gelen nedeni, yiyecek yetmezliği değil yoksulluk ve eşitsizlik, savaş ve ekonomik istikrarsızlıktır. † Piyasanın sahibi uluslar üstü tekellerdir. † Türlerin patentlenmesi (Palmiye yağı, kakao vb) gündemdedir. † Bilimsel gelişmeyle değil, tekellerle mücadeledir

Hiçbir gıda katkı maddesi hangi amaçla kullanılırsa kullanılsın İNSAN SAĞLIĞINA ZARAR vermemelidir.

…